Dla Polaków  dźwięk dzwonu to głos duchowej stolicy Narodu. Rozbrzmiewa  z okazji szczególnych, średnio 30 razy w roku, m.in. na okoliczność świąt narodowych i kościelnych, a także w wypadkach: śmierci i ingresu metropolitów krakowskich,  śmierci papieża i wyboru nowego biskupa Rzymu,   śmierci i pogrzebu głowy państwa itd.

Dzwon z sercem, jarzmem, łożyskami i huśtawką z linami waży 12 600 kg, w tym serce dzwonu 365 kg, a klosz o średnicy 242 cm i wysokości 241 cm   9650 kg. Grubość ścian klosza wynosi od 7 do 29 cm. Serce dzwonu czasem pęka. W XIX w. zdarzyło się to trzykrotnie. Ostatni raz w Boże Narodzenie 2000 r. Nowe serce, cięższe o 42 kg od poprzedniego, zabiło po raz pierwszy w Wielkanoc 2001 r.

 

Dzwon uruchamiany jest ręcznie. Do rozruszania potrzebna jest grupa licząca 8-12 ludzi, z 35 osobowego grona dopuszczonego do tego zaszczytu, stowarzyszonych w większości w Bractwie Dzwonników Wawelskich. Zgodnie z tradycją wprowadzoną przez Fundatora, ich praca jest odpłatna. Obecnie „podzwonne” wypłaca im po każdym dzwonieniu kapituła katedralna.

 

Do 1999 r. Zygmunt był największym dzwonem w Polsce. Utracił pierwszeństwo na rzecz odlanego wówczas dzwonu Maryja Bogurodzica, który zawisł w Licheniu w 2000 r.

 

oprac. Zbigniew Gołasz, historyk Muzeum w Gliwicach