O sprowadzenie szczątków rozpoczęto starania wkrótce po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Dla generała zaplanowano specjalne miejsce pochówku w jego rodzinnym mieście. Nie mógł bowiem spocząć w święconej ziemi, gdyż aby móc służyć w armii osmańskiej, dokonał konwersji na Islam. Wyjątkowe mauzoleum zaprojektował prof. Adolf Szyszko-Bohusz. Wybudowano je na wodzie w Parku Strzeleckim. Sarkofag ze szczątkami bohatera umieszczono na  sześciu kolumnach.  20 czerwca 1929 r. w Aleppo dokonano ekshumacji, a następnie szczegółowych oględzin szczątków. Stwierdzono  szereg ran, jakie odniósł generał, jak złamany, nieprawidłowo złożony obojczyk  (pamiątka z Temesvaru), blizny na kości miednicy (z walk pod Ostrołęką), pięć blizn po postrzałach na kościach, głównie goleniach, a także dziura przechodząca na wylot przez szyjkę prawego uda, odniesiona w wyniku postrzału w pojedynku oraz uszkodzenia palców ręki. Trumnę ze szczątkami generała przewieziono do Budapesztu, gdzie 27 czerwca wystawiona została na widok publiczny w Muzeum Narodowym. Cześć oddało mu tysiące Węgrów. 29 czerwca 1929 roku wagon z prochami generała Bema przekroczył granice Polski. Trumnę ze zwłokami Generała powitano na stacji w Dziedzicach, gdzie oddano honory wojskowe i 21 salw armatnich, odegrano hymn polski, węgierski i turecki, a następnie przewieziono pociągiem do Krakowa i wystawiono dna dziedzińcu wawelskim. Następnego dnia, pociąg z trumną Bema wjechał na tarnowski dworzec. Przy dźwiękach "Warszawianki" kondukt przemaszerował ulicami Krakowską, Wałową i Piłsudskiego. Uroczystość, dzięki transmisji radiowej, śledziła cała Polska. Wzięły w nich udział wojskowe delegacje węgierskie i tureckie oraz liczne grono Węgrów. Do parku trumnę generała ponieśli na ramionach oficerowie artylerii. Przy trumnie  w sarkofagu umieszczono urnę z ziemią spod domu rodzinnego, z pól bitewnych Ostrołęki i Igani,  63 historycznych województw węgierskich oraz 28 miejscowości Siedmiogrodu, pod którymi walczył. Na ścianach sarkofagu umieszczono daty urodzin, śmierci i sprowadzenia prochów generała do Polski oraz inskrypcje w języku polskim: „Józef Bem”; w języku węgierskim (w tłumaczeniu): „Ojczulek Bem, węgierskiej wolności największy obrońca 1848-1849”;  oraz tureckim, zapisanym arabskim alfabetem (w tłumaczeniu): „Ferik [generał] Murad Pasza”.

 

Tekst: Zbigniew Gołasz, historyk Muzeum w Gliwicach