Muzeum (się) kręci. Odcinek szósty: Petycja Bernheima

Wydarzenia

Coś więcej...

Muzeum (się) kręci. Odcinek szósty: Petycja Bernheima

TERMIN 15-22 lipca 2020

Wraz z dojściem Hitlera do władzy w 1933 roku, dochodzi do prześladowań na tle antysemickim. Gnębienie społeczności żydowskiej rozpoczęło się już kilka lat wcześniej za pośrednictwem radia i prasy, które przygotowały podatny grunt pod kolejne działania. Ich celem było psychiczne udręczenie Żydów i pozbawienie ich poczucia bezpieczeństwa. 31 marca 1933 roku w niemieckiej prasie pojawiła się informacja o rozpoczęciu bojkotu żydowskich firm. Udana akcja propagandowa sprawiła, że bojkot zyskał dość szerokie poparcie społeczne także w samych Gliwicach. Niewątpliwie w bojkocie część mieszkańców miasta upatrywała szansę na odwrócenie ról, bowiem gliwccy Żydzi należeli do elity ekonomicznej. Część firm w obawie przed finansowymi skutkami bojkotu podjęła decyzję o zwolnieniu wszystkich żydowskich pracowników jeszcze przed jego rozpoczęciem. Jedną z nich był Dom Towarowy DEFAKA, w którym zatrudniony był Franz Bernheim. Władze gliwickiej filii wydały wówczas specjalną ulotkę, w której informowały klientów, że „sklep jest wolny od Żydów”. Dyrekcja utrzymywała, że powodem zwolnienia Bernheima była jego niekompetencja, nie zaś pochodzenie. Kolejne obostrzenia wyłączające nie-aryjczyków z normalnego funkcjonowania, skłoniły Żydów niemieckich do podjęcia stosownych kroków. W połowie kwietnia żydowscy prawnicy przygotowali tekst skargi do Ligii Narodów. Poszukiwali oni jednak osoby, która podpisze się pod owym wystąpieniem. Franz Bernheim sam zgłosił się do żydowskich adwokatów. W dokumencie powoływali się oni, nie tylko na bezprawne zwolnienie Franza, ale przede wszystkim na złamanie postanowień Konwencji Genewskiej z 1922 roku. Ze zredagowanym tekstem Bernheim udaje się do czeskiej Pragi, gdzie w sprawę zaangażował się czołowy przedstawiciel ruchu syjonistycznego – Emil Margulies. 12 maja 1933 roku dokument został złożony w Genewie. Liga Narodów w trybie pilnym powołała komitet, który miał zająć się Petycją Bernheima. Niemieccy Żydzi poszli na wojnę z III Rzeszą. Zapraszamy do obejrzenia szóstego już odcinku naszego cyklu "Muzeum (się) kręci", podczas którego o jednym z najważniejszych dokumentów z lat 30. XX wieku dla Żydów z Górnego Śląska opowie Wojciech Ciuraj z Domu Pamięci Żydów Górnośląskich.