XVIII Gliwickie Dni Dziedzictwa Kulturowego „Szobiszowice – inkubator nowoczesnego miasta”
TERMIN
19-20
września 2020
Przed nami kolejna odsłona Gliwickich Dni Dziedzictwa Kulturowego przygotowanych przez Muzeum w Gliwicach – już osiemnasta. Tematem tegorocznych GDDK będzie prezentacja Szobiszowic. Obecnie jest to nieco zapomniana i niedoceniana dzielnica Gliwic, ale w przeszłości miała ona kluczowe znaczenie dla ich przekształcenia w nowoczesne miasto. Szczególna rola przypadła tutaj powiązanej z Sobiszowicami (bo to prawidłowa polska nazwa tej miejscowości) kolonii Nowa Wieś (niem. Neudorf). Istniała ona pomiędzy Placem Piastów a 18 śluzą na Kanale Kłodnickim. To właśnie w niej w pierwszej kolejności powstały nowe prywatne już – a nie jak państwowe jak Huta Królewska – zakłady przemysłowe. Grupowały się w większości wzdłuż Kanału Kłodnickiego, a potem linii kolejowej i wytoczonych nowych dróg: Toszeckiej, Tarnogórskiej i Śliwki. Wykreowany w niej duch przedsiębiorczości prywatnej był inspiracją dla licznych innych inwestorów, którzy wznieśli swe zakłady w tym samym rejonie. Procesy te miały miejsce w drugiej połowie XIX w., a więc w okresie intensywnej industrializacji także innych terenów Górnego Śląska. Większość tych zakładów np. Fabryka Drutu Hegenscheidta powstała na dawnych polach Szobiszowic, które w ten sposób z osady rolniczej przekształciły się w ośrodek przemysłowy. Uprzemysłowieniu tego rejonu towarzyszyła budowa nowych osiedli mieszkalnych oraz infrastruktury, w tym nowych lokalnych dróg, wodociągu, kanalizacji, sklepów, restauracji, szkół, a także nowych kościołów. Z tego powodu można śmiało powiedzieć, że Szobiszowice wraz z Nową Wsią były inkubatorem nowoczesnego miasta w Gliwicach. Świadome znaczenia gospodarczego przemysłowych Szobiszowic władze Gliwic zaczęły zabiegać o ich przyłączenie do miasta. W ten sposób chciano za jednym zamachem powiększyć miasto obszarowo, unowocześnić jego charakter, a także wzbogacić (przyszłe podatki). W wyniku podjętych działań Szobiszowice Miejskie wraz z kolonią Nową Wieś zostały włączone do Gliwic w 1881 r. Z biegiem czasu ten akt ich inkorporacji stał się czymś tak naturalnym, że zapomniano o ich dotychczasowej historii a co gorsza o progresywnej roli obu tych osad w drodze Gliwic od miasta pofeudalnego do przemysłowego. Koordynatorem tegorocznych GDDK jest Damian Recław, kierownik Działu Historii Muzeum w Gliwicach. „Przygotowania do Gliwickich Dni Dziedzictwa Kulturowego trwały od dawna, niestety ze względu na pandemię i wciąż obowiązujący nas reżim sanitarny bardzo bogaty program tegorocznej edycji został w znacznej mierze ograniczony, nad czym ubolewamy. Mamy jednak dla Państwa dwie wycieczki piesze, a część planowanych wykładów i wycieczek zrealizowaliśmy w formie filmów, które zostaną udostępnione na muzealnym kanale You Tube. Z kolei treści, jakie zawarte zostały aż w 16 folderach towarzyszących XVIII edycji GDDK, znajdą się w kolejnym, VI już tomie przygotowywanej obecnie do druku książki <Gliwice znane i nieznane>, razem z materiałami poświęconymi Łabędom – dzielnicy Gliwic, która była bohaterem XV edycji GDDK” – mówi dyrektor Muzeum w Gliwicach, Grzegorz Krawczyk.
„Celem XVIII GDDK jest przypomnienie historii Szobiszowic i kolonii Nowa Wieś jako osobnych osad, a także wybranych ciekawszych obiektów zabytkowych jakie zachowały się do naszych czasów na ich dawnym obszarze. Do udziału w imprezie wytypowaliśmy zabytkowe szkoły przy ul. Śliwki i Tarnogórskiej, kościoły (tzw. „stary” i „nowy Bartłomiej”), osiedla mieszkaniowe np. zespół kamienic przy ul. Przemysłowej, a także wybrane ciekawsze budynki, np. dawny Dwór Welczka. Niektóre z tych obiektów, np. stary kościół św. Bartłomieja czy Radiostacja przy Tarnogórskiej były już tematem GDDK, ale z innego punktu widzenia. Jak co roku przygotowaliśmy też wycieczki po wybranych trasach i obiektach oraz aż 14 folderów z opisami wybranych obiektów i zagadnień historycznych o kluczowym znaczeniu dla tej dzielnicy. Ich uzupełnieniem będzie wystawa planszowa prezentująca historię Szobiszowic, a także wykłady w postaci filmików jakie zamieścimy w Internecie. Nie mniej interesujące dla wszystkich powinny też być dwa konkursy o tej dzielnicy jakie przygotowaliśmy dla wszystkich chętnych: plastyczny i fotograficzny. Pierwotny program imprezy był znaczenie bogatszy, ale z powodu panującej pandemii z wielkim żalem musieliśmy z nich zrezygnować lub poważnie je zredukować, by nie narażać naszej publiczności na problemy zdrowotne” – mówi Damian Recław, kierownik Działu Historii Muzeum w Gliwicach i koordynator tegorocznych Gliwickich Dni Dziedzictwa Kulturowego.
***
Uwaga! Na wycieczki piesze i zwiedzanie Dworu Welczka obowiązują zapisy. Będziemy je przyjmować od wtorku, 15 września 2020 pod numerem telefonu (32) 231 38 55 w Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej przy Kinie Amok (czynne od wtorku do soboty w godz. 10.00–18.00, przerwa 13.00–14.00). Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc – i w związku z wymogami sanitarnymi związanymi ze stanem epidemii – zapisy prowadzimy WYŁĄCZNIE TELEFONICZNIE - decyduje kolejność zgłoszeń. Jedna osoba może zarezerwować maksymalnie 4 bilety.
Muzeum zastrzega, że ze względu na stan epidemii na wszystkie wydarzenia wstęp obowiązkowo w maseczkach i przy zachowaniu innych zasad sanitarnych m.in. dystansu społecznego. Wydarzenia mogą zostać odwołane, bądź mogą zostać wprowadzone dodatkowe ograniczenia dotyczące liczby uczestniczących w nich osób.
***
PROGRAM XVIII GLIWICKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 19-20 IX 2020
„SZOBISZOWICE – INKUBATOR NOWOCZESNEGO MIASTA”
Pobierz program TUTAJ
WYSTAWA PLANSZOWA
Zarys dziejów Szobiszowic
Autor: Damian Recław
Miejsce: ogród przy Willi Caro
WYCIECZKI TERENOWE
1. Wycieczka (piesza) - obowiązują zapisy!
Śladem szobiszowickich kościołów
Trasa: od starego (ul. Toszecka) do nowego (ul. Bernardyńska) kościoła św. Bartłomieja, zwiedzanie wnętrz obu kościołów, omówienie ich architektury oraz historii parafii
Termin: sobota, 19 września, godz. 9.00-11.00 i godz. 13.00-15.00
Miejsce zbiórki: plac przed wejściem do starego kościoła św. Bartłomieja
Przewodnik: Anna Kulczyk
2. Wycieczka (piesza) - obowiązują zapisy!
Architektura wybranych kamienic przy ul. Śliwki i Szobiszowickiej
Trasa: od ulicy Śliwki do końca ulicy Szobiszowickiej
Termin:
sobota, 19 września, 12.00-13.00,
niedziela, 20 września, godz. 11.00-12.00
Miejsce zbiórki: plac przed Szkołą Podstawową nr 20 przy ul J. Śliwki
Przewodnik: Ewa Pokorska-Ożóg
Autor: Damian Recław
Miejsce: ogród przy Willi Caro
WYCIECZKI TERENOWE
1. Wycieczka (piesza) - obowiązują zapisy!
Śladem szobiszowickich kościołów
Trasa: od starego (ul. Toszecka) do nowego (ul. Bernardyńska) kościoła św. Bartłomieja, zwiedzanie wnętrz obu kościołów, omówienie ich architektury oraz historii parafii
Termin: sobota, 19 września, godz. 9.00-11.00 i godz. 13.00-15.00
Miejsce zbiórki: plac przed wejściem do starego kościoła św. Bartłomieja
Przewodnik: Anna Kulczyk
2. Wycieczka (piesza) - obowiązują zapisy!
Architektura wybranych kamienic przy ul. Śliwki i Szobiszowickiej
Trasa: od ulicy Śliwki do końca ulicy Szobiszowickiej
Termin:
sobota, 19 września, 12.00-13.00,
niedziela, 20 września, godz. 11.00-12.00
Miejsce zbiórki: plac przed Szkołą Podstawową nr 20 przy ul J. Śliwki
Przewodnik: Ewa Pokorska-Ożóg
PUNKTY STAŁE WYBRANE DO ZWIEDZANIA
Punkt 1
Dawny dwór Welczka przy ul. Dworskiej - obowiązują zapisy!
Prezentacja architektury i historii dawnego dworu Welczka zewnątrz i wewnątrz
Termin: niedziela, 20 września, godz. 14:00 – 15:00 i 15:30 – 16:30
Miejsce zbiórki: parking przed blokiem na ul. Dworskiej 3C
Przewodnik: Małgorzata Malanowicz
Uwaga! Zapisy na wycieczki piesze i zwiedzanie Dworu Welczka prowadzimy pod numerem telefonu (32) 231 38 55 od wtorku, 15 września 2020 w Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej przy Kinie Amok (czynne od wtorku do soboty w godz. 10.00–18.00, przerwa 13.00–14.00). Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc – i w związku z wymogami sanitarnymi związanymi ze stanem epidemii – zapisy prowadzimy WYŁĄCZNIE TELEFONICZNIE - decyduje kolejność zgłoszeń. Jedna osoba może zarezerwować maksymalnie 4 bilety.
Punkt 2
Radiostacja Gliwicka przy ul. Tarnogórskiej
Indywidualne zwiedzanie Oddziału Muzeum w Gliwicach przed planowanym remontem generalnym
Termin: sobota-niedziela, 19-20 września, zwiedzanie w godzinach otwarcia
Opiekunowie ekspozycji: Zbigniew Gołasz, Krystyna Goczał
Dawny dwór Welczka przy ul. Dworskiej - obowiązują zapisy!
Prezentacja architektury i historii dawnego dworu Welczka zewnątrz i wewnątrz
Termin: niedziela, 20 września, godz. 14:00 – 15:00 i 15:30 – 16:30
Miejsce zbiórki: parking przed blokiem na ul. Dworskiej 3C
Przewodnik: Małgorzata Malanowicz
Uwaga! Zapisy na wycieczki piesze i zwiedzanie Dworu Welczka prowadzimy pod numerem telefonu (32) 231 38 55 od wtorku, 15 września 2020 w Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej przy Kinie Amok (czynne od wtorku do soboty w godz. 10.00–18.00, przerwa 13.00–14.00). Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc – i w związku z wymogami sanitarnymi związanymi ze stanem epidemii – zapisy prowadzimy WYŁĄCZNIE TELEFONICZNIE - decyduje kolejność zgłoszeń. Jedna osoba może zarezerwować maksymalnie 4 bilety.
Punkt 2
Radiostacja Gliwicka przy ul. Tarnogórskiej
Indywidualne zwiedzanie Oddziału Muzeum w Gliwicach przed planowanym remontem generalnym
Termin: sobota-niedziela, 19-20 września, zwiedzanie w godzinach otwarcia
Opiekunowie ekspozycji: Zbigniew Gołasz, Krystyna Goczał
WYKŁADY DO OBEJRZENIA na muzealnym kanale You Tube:
1. Szobiszowice na przestrzeni dziejów: od średniowiecza do współczesności
Wykładowca: Damian Recław
1. Szobiszowice na przestrzeni dziejów: od średniowiecza do współczesności
Wykładowca: Damian Recław
Zobacz wykład TUTAJ
2. Wybrane dawne osiedla mieszkaniowe w Szobiszowicach oraz niektóre inne obiekty zabytkowe
Wykładowca: Jarosław Mach
2. Wybrane dawne osiedla mieszkaniowe w Szobiszowicach oraz niektóre inne obiekty zabytkowe
Wykładowca: Jarosław Mach
Zobacz wykład TUTAJ
3. Prezentacja architektury wybranych kamienic przy ul. Śliwki i Szobiszowickiej
Wykładowca: Ewa Pokorska-Ożóg
3. Prezentacja architektury wybranych kamienic przy ul. Śliwki i Szobiszowickiej
Wykładowca: Ewa Pokorska-Ożóg
Zobacz wykład TUTAJ
4. Powstania śląskie w Szobiszowicach na tle powstań śląskich (z uwzględnieniem mogiły powstańczej na cmentarzu przy ul. św. Wojciecha)
Wykładowca: Zbigniew Gołasz
Zobacz wykład TUTAJ
4. Powstania śląskie w Szobiszowicach na tle powstań śląskich (z uwzględnieniem mogiły powstańczej na cmentarzu przy ul. św. Wojciecha)
Wykładowca: Zbigniew Gołasz
Zobacz wykład TUTAJ
DZIAŁANIA EDUKACYJNE
Konkurs fotograficzny (dla młodzieży i dorosłych)
Tytuł: Szobiszowice „moim okiem”
Zadanie: wykonanie ciekawego zdjęcia dzielnicy Szobiszowice
Termin konkursu: 1 VII do 8 IX 2020 r.
Punkt składania prac i wystawa poplenerowa: Zamek Piastowski
Opieka: Joanna Puchalik
Konkurs fotograficzny (dla młodzieży i dorosłych)
Tytuł: Szobiszowice „moim okiem”
Zadanie: wykonanie ciekawego zdjęcia dzielnicy Szobiszowice
Termin konkursu: 1 VII do 8 IX 2020 r.
Punkt składania prac i wystawa poplenerowa: Zamek Piastowski
Opieka: Joanna Puchalik
Więcej informacji: TUTAJ
Konkurs plastyczny (dla dzieci i młodzieży)
Tytuł: „Szobiszowice okiem bystrego obserwatora”
Zadanie: wykonanie w ustalonych technikach plastycznych „obrazków z życia” dzielnicy
Termin konkursu: 1 VII do 18 IX 2020 r.
Punkt składania prac i wystawy poplenerowe: SP nr 4, SP nr 20, ZSO Specjalnych nr 7
Opieka: Izabela Mirota-Janik
Więcej informacji: TUTAJ
Konkurs plastyczny (dla dzieci i młodzieży)
Tytuł: „Szobiszowice okiem bystrego obserwatora”
Zadanie: wykonanie w ustalonych technikach plastycznych „obrazków z życia” dzielnicy
Termin konkursu: 1 VII do 18 IX 2020 r.
Punkt składania prac i wystawy poplenerowe: SP nr 4, SP nr 20, ZSO Specjalnych nr 7
Opieka: Izabela Mirota-Janik
Więcej informacji: TUTAJ
Powiązane wydarzenia
Coś więcej...
XVIII Gliwickie Dni Dziedzictwa Kulturowego...
21-23 września 2020
Powiązane produkty
Gliwice, Śląsk, e-book