Jaka jest twarz sztuki nowoczesnej? Czy ma grubo ciosane, wręcz brutalne rysy, noszące ślady zafascynowania tym, co pierwotne i prymitywne? A może nie przypomina już ludzkiej twarzy, bo poprzez kubistyczną geometryzację i uproszczenie zatraciła cechy indywidualne? Czy twarz sztuki nowoczesnej to twarz człowieka, którego życie stopniowo odwraca się od natury, stając się życiem coraz bardziej a – b – s – t – r – a – k – c – y – j – n – y – m ? A może to twarz rewolucji – artystycznej i społecznej zarazem, która to, co nowe, chce budować przemocą i koniecznie na gruzach starego? „Nowoczesność” często określa się przez odcięcie i zanegowanie – przede wszystkim tego, co klasyczne, w sensie: ponadczasowe, niezależne od zmieniającej się mody. Czy zatem w twarzy sztuki nowoczesnej przetrwało cokolwiek, co nie podlega upływowi czasu?

Ślady nurtów i estetyk właściwych dla nowoczesności odnajdziemy w pracach prezentowanych na wystawie „Najwyższej próby! Rzeźbiarze i rzeźby 1. połowy XX w. na Górnym Śląsku”, zrealizowanej przez Muzeum w Gliwicach i Muzeum Narodowe we Wrocławiu. Zapraszamy do ich odkrywania z pomocą kolejnego folderu edukacyjnego towarzyszącego ekspozycji, opracowanego przez Dział Edukacji Muzeum w Gliwicach. Na przekór modernistycznym mitom o oryginalności awangardy nie tylko ujawnimy ciągłość zachodzącą pomiędzy XIX i XX-wiecznymi nurtami i tendencjami sztuki, ale sięgniemy jeszcze głębiej w przeszłość... próbując dotrzeć do zagubionych w czasie początków nowoczesności.


„Kiedy zaczyna się nowoczesność? Na pewno nie w XX stuleciu, choć pojęcie <modernizm> kojarzymy dziś najczęściej z architekturą ruchu nowoczesnego z lat 20. i 30. minionego wieku. Zapominamy przy tym, że określenie <Modern Style> odnoszono do secesji, a Mieczysław Porębski, historyk sztuki, to XIX stulecie, a nie wiek XX, nazywał <wiekiem nowoczesności>. Z pomocą folderu, w którym punktem wyjścia są prezentowane na wystawie „Najwyższej próby!...” realizacje, spróbujemy nieco uporządkować wielość wątków, które składają się na skomplikowany termin: „nowoczesność”. Przyjrzymy się tendencjom obejmowanym pojęciem sztuki nowoczesnej, a także prześledzimy, dokąd sięgają ich korzenie. Jeśli definiować <nowoczesność> przez nakierowanie na przyszłość i pojęcie postępu, to dotrzemy do XVIII, a nawet do XVII stulecia, a jeśli cechą charakterystyczną <nowoczesnej samowiedzy> uznamy określanie się przez odcięcie (od tego, co minione i od tego, co niezmienne), to tropy prowadzą aż do renesansowych humanistów, którzy jako pierwsi określili swoją współczesność jako <nowy czas>. W folderze – oprócz tekstów, a także zdjęć, umieściliśmy kody QR, które prowadzą do uzupełniających artykułów. Dzięki jednemu z kodów będzie też można obejrzeć zrekonstruowany „Balet triadyczny” z 1923 roku, autorstwa Oskara Schlemmera (1888–1943) malarza i teoretyka sztuki, związanego z Bauhausem. To świetny przykład właściwej dla nowoczesności fascynacji tym, co abstrakcyjne” – mówi Ewa Chudyba, filozofka i kierownik Działu Edukacji i Promocji, pomysłodawczyni folderu, który opracowała we współpracy z historyczką i edukatorką, Ritą Śliwą.

Folder edukacyjny „Twarze sztuki nowoczesnej” towarzyszący wystawie „Najwyższej próby! Rzeźbiarze i rzeźby 1. połowy XX w. na Górnym Śląsku” może być pomocny nie tylko zwiedzającym naszą wystawę, ale także młodzieży szkolnej, przybliżając jej meandry sztuki nowoczesnej i samej nowoczesności.

W oparciu o folder prowadzone są zajęcia dla grup szkolnych – dla uczniów klas VI-VIII SP i uczniów szkół ponadpodstawowych.

Pobierz folder w formacie PDF TUTAJ.