STRONA GŁÓWNA / WYSTAWY /JUŻ ZACHODZI CZERWONE SŁONECZKO
"Już zachodzi czerwone słoneczko..."

"Już zachodzi czerwone słoneczko..."

Plakat wyborczy wydane w maju 1989 r. przez Gliwicko-Zabrzański Komitet Obywatelski "Solidarność", drukowane w drukarni Instytut Metalurgii Żelaza w Gliwicach. Zbiory prywatne

Plakat wyborczy wydane w maju 1989 r. przez Gliwicko-Zabrzański Komitet Obywatelski "Solidarność", drukowane w drukarni Instytut Metalurgii Żelaza w Gliwicach. Zbiory prywatne

Wydrukowana we Włoszech ulotka wyborcza kolportowana w Gliwicach w drugiej połowie maja 1989 r. Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności

Wydrukowana we Włoszech ulotka wyborcza kolportowana w Gliwicach w drugiej połowie maja 1989 r. Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności

Kolejka na ul. Zwycięstwa, lata osiemdziesiąte XX wieku  Fot. J. Lewczyński, zbiory Muzeum w Gliwicach

Kolejka na ul. Zwycięstwa, lata osiemdziesiąte XX wieku Fot. J. Lewczyński, zbiory Muzeum w Gliwicach

Wiec wyborczy na Placu Krakowskim 28 maja 1989 r. Przemawia kandydat na senatora August Chełkowski  Fot. Cz. Siemianowski, zbiory Muzeum w Gliwicach

Wiec wyborczy na Placu Krakowskim 28 maja 1989 r. Przemawia kandydat na senatora August Chełkowski Fot. Cz. Siemianowski, zbiory Muzeum w Gliwicach

Plakat zapraszający na festyn wyborczy zorganizowany przez Gliwicko-Zabrzański Komitet Obywatelski „Solidarność” / Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności

Plakat zapraszający na festyn wyborczy zorganizowany przez Gliwicko-Zabrzański Komitet Obywatelski „Solidarność” / Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności

Plakat wyborczy Komitetu Obywatelskiego Solidarność kolportowany na terenie Gliwic w maju i na początku czerwca 1989 r.  Zbiory Muzeum w Gliwicach

Plakat wyborczy Komitetu Obywatelskiego Solidarność kolportowany na terenie Gliwic w maju i na początku czerwca 1989 r. Zbiory Muzeum w Gliwicach

/

Już zachodzi czerwone słoneczko
Wystawa plenerowa na gliwickim Rynku

TERMIN 31 maja - 01 lipca 2019
Rok 1989 był rokiem przełomowym - wybory parlamentarne w Polsce, w czerwcu 1989 r., choć tylko w części demokratyczne, uruchomiły proces, którego nie dało się już zatrzymać. Erozja  komunistycznego systemu władzy nabrała rozpędu. Klęska wyborcza rządzącej PZPR wymusiła przyspieszenie zmian o charakterze ustrojowym, które doprowadziły do odzyskania przez Polskę niepodległości, a w wymiarze europejskim do upadku sowieckiej dominacji i zniesienia tzw. żelaznej kurtyny będącej symbolem podzielonej Europy. W 2019 r. przypada 30-lecie tamtych wydarzeń. Muzeum w Gliwicach aktywnie włącza się w ich upamiętnienie. 29 maja uruchomiony zostanie portal internetowy Gliwicka Opozycja 1945-1990, poświęcony uczestnikom szeroko pojętego oporu społecznego, działaczom różnych nurtów i środowisk, zaangażowanym w działalność wolnościową i za tę działalność prześladowanym przez komunistyczny reżym. Natomiast 31 maja na gliwickim Rynku znajdzie się wystawa przywołująca czas, kiedy Polacy zainicjowali demontaż systemu komunistycznego - wybory do parlamentu w czerwcu 1989 r. Wystawa przygotowana została przez Muzeum w Gliwicach wspólnie z Instytutem Pamięci Narodowej w Katowicach. Prezentowana będzie do 1 lipca 2019. 
 
Na wystawie „Już zachodzi czerwone słoneczko…” zaprezentowano plakaty, liczne materiały ulotne, a przede wszystkim fotografie z zasobów archiwalnych, muzeów i stowarzyszeń, jak i zbiorów prywatnych. Opatrzone zostały autorskim komentarzem. Całość przywołuje atmosferę owego „roku cudów”, czasu, w którym Polacy zainicjowali demontaż systemu komunistycznego.  Dzięki spójnej narracji można prześledzić drogę, która prowadziła do wyborów, od zapaści gospodarczej i beznadziei drugiej połowy dekady lat 80., poprzez strajki wiosną i latem 1988 r., rozmowy Okrągłego Stołu, przygotowania  do wyborów. Na  szesnastu panelach przedstawiono różne aspekty kampanii wyborczej, najważniejszych antagonistów walczących o miejsca w sejmie i senacie. Nie zabrało  również miejsca dla kontestatorów tamtych wyborów. Przybliżono metody walki o głosy wyborców, przebieg głosowania i zasygnalizowano procesy, które uruchomiły wydarzenia czerwca 1989 r. Wystawa, która dotyczy tamtych wydarzeń na obszarze ówczesnego województwa katowickiego, zawiera również wątki gliwickie, w tym fotografie ze słynnego wiecu zorganizowanego przez Gliwicko-Zabrzański Komitet Obywatelski "Solidarności" 28 maja 1989 r. na Placu Krakowskim z udziałem francuskiego aktora i piosenkarza Yves Montand'a.
 
Na wystawie zaprezentowano materiały ze zbiorów:

– Archiwum „Dziennika Zachodniego”
– Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach
– Archiwum Państwowego w Katowicach
– Archiwum Stowarzyszenia Pokolenie w Katowicach
– Miejskiego Ośrodka Kultury Galerii Miasta w Jastrzębiu-Zdroju
– Muzeum Miejskiego w Zabrzu
– Muzeum w Gliwicach
– Muzeum w Rybniku
– Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności
– Artura Kasprzykowskiego

 

Czytaj dalej|Zamknij

System komunistyczny narzucony Polsce po II wojnie światowej na prawie pół wieku określił nie tylko porządek sprawowania władzy, ale także usiłował podporządkować jednej ideologii większość sfer życia społecznego. Trwające ponad czterdzieści lat rządy jednej, masowej i hierarchicznie zorganizowanej partii doprowadziły do stopniowego narzucenia wzorców sowieckich i włączenia kraju nad Wisłą w system państw satelickich uzależnionych od „ojczyzny światowego proletariatu”. Lokalne modyfikacje czy niewielkie odstępstwa od kanonicznych reguł ustalonych w Moskwie oraz modyfikacje, którym ów system rządów ulegał w kolejnych dekadach, nie wpłynęły zasadniczo na istotę rzeczy. Polska przez cały ten okres pozostała państwem niesuwerennym i niedemokratycznym. Państwem, w którym wypaczano istotę prawa, a konstytucyjne zapisy o wolności słowa czy wyznania były w rzeczywistości nic nieznaczącymi fragmentami zadrukowanego papieru. Reformy reżimu nie zmieniały jego natury. Pomimo częściowego odejścia po 1956 roku od modelu stalinowskiego totalitaryzmu i odrzucenia terroru jako narzędzia sprawowania władzy, w chwilach jej zagrożenia rządzący nie cofali się przed sięgnięciem po radykalne środki. Zabici mieszkańcy Trójmiasta w grudniu 1970 roku czy górnicy katowickiej kopalni „Wujek”, do których jedenaście lat później funkcjonariusze ZOMO strzelali ostrą amunicją, są tragicznym przykładem opresyjności i bezwzględności rządów komunistycznej monopartii. Zakatowani w stalinowskich więzieniach, zastrzeleni w lasach, w Poznaniu, Gdańsku i Szczecinie, zabici w stanie wojennym wskazują, że Polska nie była „najweselszym barakiem w obozie”. I choć w społeczeństwie przeważały postawy przystosowawcze, a – wyjąwszy pierwsze powojenne lata – zorganizowany opór nigdy nie miał charakteru masowego, były osoby, które czynem sprzeciwiały się komunistycznej władzy – reżimowi, który miał aspiracje ogarnąć i uregulować wszystko.

Wydarzenia towarzyszące

W czerwcu w Muzeum w Gliwicach odbędą się wydarzenia towarzyszące inauguracji portalu  Gliwicka Opozycja 1945-1990  i wystawie. Od 4 do 7 czerwca młodzież zapraszamy do udziału w akcji edukacyjnej „Opowiedz mi swoją historię: Czerwiec 89”, w ramach której grupy zorganizowane będą mogły uczestniczyć w warsztatach historycznych przygotowanych w oparciu o relacje naocznych świadków, uczestników i kreatorów zdarzeń. Formuła zajęć pozwala kształtować w uczestnikach postawę świadomego słuchacza, znającego wartość bezpośredniego przekazu i znaczenie historii mówionej. 13 czerwca o godz. 17.00 zapraszamy do Willi Caro na spotkanie z Aleksandrą Boćkowską – autorką książki Można wybierać. 4 czerwca 1989 (wyd. Czarne, 2018). Wydarzenie będzie okazją do reporterskiego spojrzenia na wydarzenia sprzed 30 lat oraz refleksji nad życiem codziennym w ówczesnej Polsce – tak często pomijanym tłem wielkiej polityki.

Ta strona używa plików cookies Dowiedz się więcej