STRONA GŁÓWNA / WYDARZENIA /W STRONĘ WOJNY. GLIWICE I DALEJ – AKCJA EDUKACYJNA DLA GRUP SZKOLNYCH
Karolina Lanckorońska na tarasie w Rozdole, 1938 r. PAUArt.

Karolina Lanckorońska na tarasie w Rozdole, 1938 r. PAUArt.

Franz Honiok. Fot. ze zbiorów Muzeum w Gliwicach.

Franz Honiok. Fot. ze zbiorów Muzeum w Gliwicach.

Wilhelmstrasse (dzisiejsza ul. Zwycięstwa), ok. 1940 r. Fot. ze zbiorów Muzeum w Gliwicach.

Wilhelmstrasse (dzisiejsza ul. Zwycięstwa), ok. 1940 r. Fot. ze zbiorów Muzeum w Gliwicach.

Budynki radiostacji gliwickiej, fotografia wykonana po 1935 roku. Ze zbiorów Muzeum w Gliwicach.

Budynki radiostacji gliwickiej, fotografia wykonana po 1935 roku. Ze zbiorów Muzeum w Gliwicach.

/

W stronę wojny. Gliwice i dalej – akcja edukacyjna dla grup szkolnych

TERMIN 07 września - 01 października 2021
MIEJSCE Willa Caro Radiostacja Gliwice

Schyłek lata 1939 roku dla wielu mieszkańców niemieckiego Gleiwitz (czyli dzisiejszych Gliwic), oznaczał powroty z wakacyjnych podróży, których kierunki były różne – od standardowych, takich jak Morze Bałtyckie czy Kotlina Kłodzka, po te, które były na wyciągnięcie ręki dzięki prowadzonej od dłuższego czasu niemieckiej polityce aneksji. Zwiedzano więc włączoną do Rzeszy w kwietniu poprzedniego roku Austrię, Kraj Sudetów czy, połączone sojuszem dwóch państw, Włochy. Zapędy terytorialne Adolfa Hitlera były jednak znacznie większe – pragnął on bowiem rozszerzyć obszar państwa niemieckiego także na wschód. Już w październiku 1938 roku Hitler zażądał od Polski zgody na przyłączenie do Niemiec Wolnego Miasta Gdańska i przeprowadzenie przez Pomorze eksterytorialnego „korytarza”, łączącego Prusy Wschodnie z resztą terytorium III Rzeszy. Polski minister spraw zagranicznych, Józef Beck, w przemówieniu wygłoszonym w Sejmie 5 maja 1939 roku, oświadczył zdecydowanie, że Polska od morza odepchnąć się nie da. II Rzeczpospolita była tym samym pierwszym krajem, który przerwał pasmo „bezkrwawych” podbojów Adolfa Hitlera. Od tej pory kanclerz Niemiec, w sojuszu ze Związkiem Sowieckim, szukał jedynie pretekstu do wypowiedzenia Polsce wojny… 1 września 1939 roku armia niemiecka zaatakowała Polskę na lądzie, w powietrzu i na morzu, a 17 września, łamiąc obowiązujący polsko-sowiecki pakt o nieagresji, na teren Rzeczypospolitej wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. Dokonał się wówczas IV rozbiór Polski. W 82 rocznicę tamtych pamiętnych wydarzeń zapraszamy grupy szkolne do udziału w lekcjach poświęconych szerokiemu spojrzeniu na „polski wrzesień 1939”. Przyjrzymy się polityce nazistowskich Niemiec, która doprowadziła do wybuchu II wojny światowej, poznamy genezę, przebieg oraz skutki prowokacji gliwickiej, która miała dać pretekst do zaatakowania II Rzeczpospolitej,  a także opowiemy o agresji, jakiej na nasz kraj dokonali Sowieci. Dramatyczne dla Polski wydarzenia końca sierpnia i września 1939 przybliżymy przez pryzmat losów dwu postaci – Franza Honioka, Ślązaka, polskiego patrioty i pierwszej ofiary  II wojny światowej, oraz prof. Karoliny Lanckorońskiej, którą agresja sowiecka zastała we Lwowie. 

 

Zajęcia są bezpłatne, realizowane na platformie ZOOM, prowadzone pomiędzy 7 września a 1 października 2021, od wtorku do piątku. Zapisy pod numerem telefonu: 783 560 006. 

Tematy lekcji do wyboru:

Franz Honiok. Pierwsza ofiara II wojny światowej

Zajęcia dla uczniów klas IV–VIII SP i uczniów szkół ponadpodstawowych.
Lekcja prowadzona jest na platformie ZOOM od 7 września do 1 października 2021, w godzinach: 09.00, 10.30, 12.00.
 
W przededniu wybuchu II wojny światowej, na terenie Radiostacji gliwickiej, niemieccy bojówkarze zamordowali Franza Honioka, którego symbolicznie uznaje się za pierwszą ofiarę II wojny światowej. Honiok zginął nieprzypadkowo. Dlaczego akurat on został przez Niemców wyznaczony do tego „zadania”? Jaką rolę miał spełnić ten skromny człowiek w tzw. prowokacji gliwickiej? Zgłębiając biografię Franza Honioka, przyjrzymy się, jak III Rzesza próbowała usprawiedliwić atak na Polskę we wrześniu 1939 roku, jak wyglądało życie Polaków na pograniczu polsko-niemieckim tuż przed wybuchem wojny, a także jakie represje czekały na byłych powstańców śląskich, którzy dwadzieścia lat wcześniej, w sporze polsko-niemieckim, walczyli o włączenie części Śląska do Polski.
 

Wkroczenie Sowietów do Lwowa we wspomnieniach prof. Karoliny Lanckorońskiej

Zajęcia dla uczniów klas IV–VIII SP i uczniów szkół ponadpodstawowych.
Lekcja prowadzona jest na platformie ZOOM od 7 września do 1 października 2021, w godzinach: 09.00, 10.30, 12.00.
 
22 września Armia Czerwona zajęła Lwów, który był stolicą ówczesnego województwa lwowskiego. Jak wyglądała okupacja sowiecka w mieście i czym różniła się od sytuacji ludności zamieszkującej tereny zajęte przez III Rzeszę? Jaki wpływ miała na stosunki polsko-ukraińskie w tamtym regionie? Odpowiadając na te i inne pytania, prześledzimy życiorys prof. Karoliny Lanckorońskiej – wybitnej polskiej historyczki sztuki, którą wybuch wojny zastał we Lwowie, gdzie prowadziła wykłady na Uniwersytecie Jana Kazimierza. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej, Karolina Lanckorońska za działalność konspiracyjną i „wrogość do Niemiec” została aresztowana i przewieziona do więzienia w Stanisławowie. To właśnie tam w maju 1942 roku dowiedziała się, jako pierwsza, kto był odpowiedzialny za mord profesorów lwowskich,  i – jako kluczowy świadek – zeznawała w tej sprawie po wojnie na procesie Hansa Krügera, dowodzącego akcją. Była również więźniarką obozu koncentracyjnego dla kobiet w Ravensbrück, gdzie zetknęła się m.in. z więźniarkami polskimi, będącymi tzw. królikami doświadczalnymi, a także dała wyraz swojej siły moralnej, potajemnie organizując m.in. wykłady z historii sztuki. Jej „Wspomnienia wojenne” – pamiętnik pisany w latach 1945-1946 – skupiają jak w soczewce losy zniewolonej dwoma totalitaryzmami ludności polskiej, i to one posłużą nam za drogowskaz w odkrywaniu wojennych historii.  
 

Prowokacja gliwicka 1939. Geneza-przebieg-skutki

Zajęcia dla uczniów klas IV–VIII SP i uczniów szkół ponadpodstawowych.
Lekcja prowadzona jest w Radiostacji od 7 do 24 września, w godzinach: 10.00 i 11.30.
 
W sierpniu 1939 r. w radiostacji w Gliwicach niemieckie służby specjalne przeprowadziły akcję, która znana jest pod nazwą prowokacji gliwickiej, w trakcie której zamordowany został Franz Honiok – Ślązak, polski patriota, uczestnik III powstania śląskiego, uznawany za pierwszą ofiarę II wojny światowej.  
W celu osiągnięcia politycznych korzyści władze nazistowskich Niemiec wykorzystały nowoczesne medium, jakim było radio, do dezinformacji. Fake News o tym, że gliwicka radiostacja została opanowana przez polskie formacje zbrojne, miał dać im z jednej strony pretekst do rozpoczęcia działań wojennych przeciwko Polsce, z drugiej umożliwić rządom Wielkiej Brytanii i Francji wycofanie się z wojny z Niemcami. Wybór miejsca nie był przypadkowy. Zdecydowały o nim położenie i  walory techniczne radiostacji oraz kontekst historyczny (polsko niemiecki konflikt o Górny Śląsk z lat 1919-1921)
„Prowokacja gliwicka 1939. Geneza – przebieg – skutki” to lekcja adresowana do uczniów SP od klasy IV i młodzieży szkolnej, której celem jest zapoznanie ich z przebiegiem akcji i jej tłem historycznym oraz przedstawienie postaci Franza Honioka, zamordowanego podczas jej przeprowadzenia Polaka, powstańca śląskiego, uznawanego za pierwszą ofiarę II wojny światowej. Jednym z celów jest lekcji jest również zwrócenie uwagi na problem jakim jest do dziś wykorzystywanie i obecność  fake newsów w przestrzeni medialnej oraz  ukazanie zagrożeń, jakie ze sobą niosą.
 

Ta strona używa plików cookies Dowiedz się więcej