STRONA GŁÓWNA / WYDARZENIA /JUBILEUSZOWE XX GLIWICKIE DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO: „OSTROPA. OD PODMIEJSKIEJ WSI DO DZIELNICY GLIWIC. CIĄGŁOŚĆ TRADYCJI”
Ostropa na planie z 1928 r., zbiory Archiwum Państwowego w Katowicach

Ostropa na planie z 1928 r., zbiory Archiwum Państwowego w Katowicach

Zabudowania „nowej szkoły” (budynki z lata 1883 i 1905) przy obecnej ul. I. Daszyńskiego, zbiory Biblioteki Śląskiej w Katowicach

Zabudowania „nowej szkoły” (budynki z lata 1883 i 1905) przy obecnej ul. I. Daszyńskiego, zbiory Biblioteki Śląskiej w Katowicach

Stary kościół parafialny p.w. św. Jerzego i nowy kościół parafialny p.w. Ducha  Świętego w Ostropie, zbiory Biblioteki Śląskiej w Katowicach

Stary kościół parafialny p.w. św. Jerzego i nowy kościół parafialny p.w. Ducha Świętego w Ostropie, zbiory Biblioteki Śląskiej w Katowicach

Dawna wieża służąca straży pożarnej na placu ćwiczeń przy ul. Ciesielskiej, zbiory Muzeum Śląskiego

Dawna wieża służąca straży pożarnej na placu ćwiczeń przy ul. Ciesielskiej, zbiory Muzeum Śląskiego

Większość górników z Ostropy zatrudnionych było w kopalni „Gleiwtzer Grube” (kopalnia „Gliwice”). Pocztówka z lat trzydziestych XX w., fot. M. Steckel, zbiory prywatne

Większość górników z Ostropy zatrudnionych było w kopalni „Gleiwtzer Grube” (kopalnia „Gliwice”). Pocztówka z lat trzydziestych XX w., fot. M. Steckel, zbiory prywatne

Prawa strona płata sztandaru górniczego z Ostropy, fot. J. Kalnik

Prawa strona płata sztandaru górniczego z Ostropy, fot. J. Kalnik

Ostropska straż około 1925 r., zbiory prywatne

Ostropska straż około 1925 r., zbiory prywatne

Ostropa, kościół św. Jerzego, widok na ołtarz główny i belkę tęczową, lipiec 2022, fot. Z. Gołasz

Ostropa, kościół św. Jerzego, widok na ołtarz główny i belkę tęczową, lipiec 2022, fot. Z. Gołasz

Przedstawiciele stanu górniczego, pochodzący z Ostropy, podczas pielgrzymki na Górę Św. Anny w 2000 r., archiwum Parafii Ducha Świętego w Gliwicach-Ostropie

Przedstawiciele stanu górniczego, pochodzący z Ostropy, podczas pielgrzymki na Górę Św. Anny w 2000 r., archiwum Parafii Ducha Świętego w Gliwicach-Ostropie

Fotografia czarno białą przedstawiająca grupę pielgrzymów na Górę św. Anny z parafii w Ostropie, 1936 r., autor nieznany, zbiory Muzeum w Gliwicach

Fotografia czarno białą przedstawiająca grupę pielgrzymów na Górę św. Anny z parafii w Ostropie, 1936 r., autor nieznany, zbiory Muzeum w Gliwicach

Poczet sztandarowy podczas pielgrzymki na Górę św. Anny (1961), archiwum Parafii Ducha Świętego w Gliwicach-Ostropie

Poczet sztandarowy podczas pielgrzymki na Górę św. Anny (1961), archiwum Parafii Ducha Świętego w Gliwicach-Ostropie

Krzyż przydrożny, ul. I. Daszyńskiego 374, 2022 r., fot. E. Pokorska-Ożóg

Krzyż przydrożny, ul. I. Daszyńskiego 374, 2022 r., fot. E. Pokorska-Ożóg

Kapliczka Matki Boskiej, ul. I. Daszyńskiego 698, 2005 r., fot. E. Pokorska-Ożóg

Kapliczka Matki Boskiej, ul. I. Daszyńskiego 698, 2005 r., fot. E. Pokorska-Ożóg

Krzyż przy murze kościelnym od strony prezbiterium, ul. Piekarska, 1927 r., archiwum Parafii  Ducha Świętego w Gliwicach-Ostropie

Krzyż przy murze kościelnym od strony prezbiterium, ul. Piekarska, 1927 r., archiwum Parafii Ducha Świętego w Gliwicach-Ostropie

Jubileusz 25-lecia rektora Bernharda Frehe, archiwum parafii Ducha Świętego w Gliwicach-Ostropie

Jubileusz 25-lecia rektora Bernharda Frehe, archiwum parafii Ducha Świętego w Gliwicach-Ostropie

Jarmark Bożonarodzeniowy, Ostropa, lata trzydzieste XX w., zbiory Muzeum w Gliwicach

Jarmark Bożonarodzeniowy, Ostropa, lata trzydzieste XX w., zbiory Muzeum w Gliwicach

August Czech, nauczyciel i organista w Ostropie 1866-1905, zbiory prywatne

August Czech, nauczyciel i organista w Ostropie 1866-1905, zbiory prywatne

Widok na Ostropę z wieży kościoła pw. Ducha Świętego, lata 70 - 80. XX w., fot. J. Kalnik

Widok na Ostropę z wieży kościoła pw. Ducha Świętego, lata 70 - 80. XX w., fot. J. Kalnik

Gospodyni z Ostropy w tradycyjnym stroju przed swoją chałupą, zbiory Biblioteki Śląskiej w Katowicach

Gospodyni z Ostropy w tradycyjnym stroju przed swoją chałupą, zbiory Biblioteki Śląskiej w Katowicach

Gospodarz Vinzent Magiera podczas prac żniwnych, zbiory Biblioteki Śląskiej w Katowicach

Gospodarz Vinzent Magiera podczas prac żniwnych, zbiory Biblioteki Śląskiej w Katowicach

Waldemar Matysik, wychowanek „Carbo” Gliwice, później filar Górnika Zabrze, kapitan reprezentacji Polski, zbiory Z. Gołasza

Waldemar Matysik, wychowanek „Carbo” Gliwice, później filar Górnika Zabrze, kapitan reprezentacji Polski, zbiory Z. Gołasza

Stanisław Oślizło, legendarny kapitan Górnika Zabrze, trener Carbo w latach osiemdziesiątych, zbiory Z. Gołasza

Stanisław Oślizło, legendarny kapitan Górnika Zabrze, trener Carbo w latach osiemdziesiątych, zbiory Z. Gołasza

Pocztówka przedstawiająca najważniejsze obiekty we wsi, lata 30. XX w., zbiory Muzeum w Gliwicach

Pocztówka przedstawiająca najważniejsze obiekty we wsi, lata 30. XX w., zbiory Muzeum w Gliwicach

Jan Kalnik, „Opowiadanie o Ostropie”, linoryt, , ze zbiorów J. Kalnika

Jan Kalnik, „Opowiadanie o Ostropie”, linoryt, , ze zbiorów J. Kalnika

/

Jubileuszowe XX Gliwickie Dni Dziedzictwa Kulturowego: „Ostropa. Od podmiejskiej wsi do dzielnicy Gliwic. Ciągłość tradycji”

TERMIN 12-18 września 2022
Gliwickie Dni Dziedzictwa Kulturowego, organizowane przez Muzeum w Gliwicach, w tym roku odbywać się będą już po raz dwudziesty! Obchody jubileuszowej edycji GDDK, zatytułowanej „Ostropa. Od podmiejskiej wsi do dzielnicy Gliwic. Ciągłość tradycji” rozpoczynamy już w poniedziałek, 12 września, kiedy to na gliwickim rynku znajdzie się wystawa planszowa przybliżająca tą wyjątkową dzielnicę miasta. Główną część obchodów zainaugurujemy w piątek, 16 września, wykładem ks. dr. hab. Piotra Góreckiego, który obejrzeć będzie można za pośrednictwem strony internetowej Muzeum w Gliwicach. A w sobotę i niedzielę - 17 i 18 września - zapraszamy na spacery po Ostropie, które przeplatane będą wykładami w kościołach pw. św. Jerzego i Ducha Świętego. Dla uczestników sobotnich spacerów dodatkowo przygotowaliśmy wyjątkową niespodziankę, czyli spotkanie ze Zbigniewem Rokitą, laureatem Nagrody Literackiej Nike otrzymanej za powieść pt. „Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku”, w której  szczególne miejsce zajmuje rodzinna dla autora Ostropa. Natomiast wszyscy, którzy wezmą udział w wędrówkach otrzymają zestawy kilkunastu folderów tematycznych związanych z kulturowym dziedzictwem Ostropy.
 
 

Patronat honorowy nad jubileuszową, XX edycją GDDK - Prezydent Miasta Gliwice Adam Neumann.

 
„Muzeum w Gliwicach rok rocznie, nieprzerwanie od 20 lat organizuje Gliwickie Dni Dziedzictwa Kulturowego, w trakcie których odsłaniamy kolejne karty z przebogatej księgi dziejów miasta i ziemi gliwickiej. Przez minione dwie dekady zachwycaliśmy się pięknem kościołów drewnianych, odwiedziliśmy pałace górnośląskich przemysłowców i nowożytne dwory na kopcach, odkryliśmy tajemnice miejskich rezydencji i kamienic, przemierzyliśmy szlak gliwickiego modernizmu, opowiadaliśmy o losach górnośląskich Żydów, wyprawiliśmy się do źródeł Kłodnicy… Jeszcze długo mógłbym wyliczać. Tegoroczne, jubileuszowe GDDK, to natomiast kolejna edycja, którą – po Łabędach i Szobiszowicach – poświęcamy najważniejszym dzielnicom naszego miasta. Prawie rok trwały badania i kwerendy archiwalne prowadzone na zlecenie Muzeum w Gliwicach przez różnych autorów. Dzięki nim zgromadziliśmy wielowymiarowy materiał dokumentujący dziedzictwo związane z istniejącą od średniowiecza, położoną na ważnym szlaku handlowym dawną podgliwicką wsią, której nazwę zapisywano pierwotnie jako: Ostroppa bądź: Stroppendorf, a która wraz z rozwojem przemysłu stawała się robotniczym osiedlem, a w końcu znalazła się w granicach miasta, jako jego dzielnica. Każdej edycji GDDK towarzyszą bogate – zarówno faktograficznie, jak i ilustracyjnie foldery. W tym roku – przygotowaliśmy ich aż szesnaście! Jednak foldery to druki ulotne, a aby zgromadzonej wiedzy nie utracić, ich treści – tak jak w przypadku wszystkich poprzednich GDDK - zamieszczone zostaną w kolejnym, VIII już tomie ulubionej nie tylko przez mieszkańców miasta i powiatu serii <Gliwice znane i nieznane>. W ramach tej serii dokumentujemy kolejne edycje Gliwickich Dni Dziedzictwa Kulturowego, które od 20 lat są naszym przewodnikiem pamięci i pomagają odkrywać piękno lokalnego świata” – mówi dyrektor Muzeum w Gliwicach, Grzegorz Krawczyk.
 
„Ostropa wyróżnia się na tle innych części Gliwic. Ta dzielnica ma obecnie najbardziej śląski charakter z nich wszystkich i jest swoistym pomostem łączącym teraźniejszość z przeszłością – tradycję czeską, polską, niemiecką i uniwersalną – chrześcijańską, które są komponentami szeroko pojętej kultury śląskiej. Mimo kilkakrotnych zmian przynależności państwowej, konfliktów zbrojnych, rewolucji przemysłowej, intensywnego osadnictwa, dobrowolnych i przymusowych migracji, nie doszło tu do zerwania. Kultywowane są tradycje sięgające średniowiecza, a mieszkańcy stanowią zwartą jeszcze, społeczność, identyfikującą się z małą ojczyzną, bez względu na to czy uważają się za Polaków, Niemców czy Górnoślązaków. Są połączeni tym dziedzictwem. Zachodzący pod koniec XX w. proces deindustrializacji i trwający obecnie gwałtowny proces dezagryzacji, wraz z postępująca równolegle intensywną ekspansją deweloperską, mogą przyczynić się do niekorzystnych przemian i atomizacji lokalnej społeczności. Dlatego też tegoroczne, jubileuszowe XX Gliwickie Dni Dziedzictwa kulturowego, poświęcone zostały właśnie Ostropie, aby uchwycić ten być może odchodzący świat, z nadzieją, że proces ten jednak nie nastąpi i ten Górny Śląsk w pigułce, jakim jest Ostropa, poprzez tą niezwykłą zdolność asymilacji, przetrwa” – mówi Zbigniew Gołasz, historyk Muzeum w Gliwicach, koordynator tegorocznej, XX edycji GDDK.

Udział we wszystkich wydarzeniach w ramach XX GDDK jest bezpłatny, liczba miejsc w przypadku spacerów i wykładów 17 i 18 września w Ostropie – ograniczona. Zapisy na spacery i wykłady w Ostropie przyjmujemy od poniedziałku 12 września br. pod numerem telefonu 783 560 006. Decyduje kolejność zgłoszeń. Jedna osoba może zarezerwować maksymalnie 4 miejsca. Osoby niepełnoletnie mogą brać udział w wycieczkach wyłącznie pod opieką dorosłych.
 
 

Wykład: "Ostropa na przestrzeni wieków" – ks. prof. Piotra Góreckiego - dostępny będzie 16 września muzealnym kanale You Tube od godzin porannych ZOBACZ TUTAJ

 

POBIERZ PROGRAM XX EDYCJI GDDK

 
Podczas spacerów w sobotę i niedzielę 17 i 18 września uczestnicy XX edycji GDDK będą mogli zapoznać się z materialnym i niematerialnym dziedzictwem kulturowym dzielnicy. Przygotowano dla nich wykłady dotyczące historii wsi oraz istniejącej tu parafii, spacery oraz oprowadzanie po tutejszych zabytkach, w tym świeżo odrestaurowanym drewnianym kościele p.w. św. Jerzego, który uzyskał tytuł najlepiej odnowionego zabytku w Polsce. Jego wnętrze pokrywa wspaniała polichromia, a prezbiterium freski. Choć Ostropa była wsią, industrializacja odcisnęła na niej swe piętno. Działała tu m.in. cegielnia oraz szyb kopalniany, po których pozostały obecnie relikty, a których historia to terra incognita. Organizatorzy postanowili ją zatem opowiedzieć i przybliżyć, podobnie jak historię szkolnictwa, straży pożarnej czy klubów sportowych, które są istotnymi elementami integrującymi i budującymi lokalne społeczności. Będzie też okazja zapoznania się z kulturą niematerialną dzielnicy, której elementami są ostropska, wielkanocna procesja konna, tradycje pielgrzymowania do sanktuarium na Górze św. Anny, kult św. Barbary i tradycje górnicze. Poświęcono też miejsce kulturze pamięci, na przykładzie upamiętnień ofiar konfliktów zbrojnych z Ostropy.

Muzeum zastrzega, że w przypadku ogłoszenia stanu epidemii uczestnicy wydarzeń w ramach XX GDDK zobowiązani będą do przestrzegania zasad sanitarnych m.in. dystansu społecznego i noszenia maseczek. Wydarzenia mogą zostać odwołane, bądź mogą zostać wprowadzone dodatkowe ograniczenia dotyczące liczby uczestniczących w nich osób.

Program XX Gliwickich Dni Dziedzictwa Kulturowego

Patronat honorowy nad XX edycją GDDK - Prezydent Miasta Gliwice

 Adam Neumann

 

12 września, Rynek – udostępnienie wystawy planszowej pt. Ostropa. Od podmiejskiej wsi do dzielnicy Gliwic. Ciągłość tradycji

16 września - Ostropa na przestrzeni wieków – wykład ks. prof. Piotra Góreckiego dostępny będzie na stronie internetowej Muzeum w Gliwicach i muzealnym kanale You Tube od godzin porannych


17 i 18 września 2022 r. –  spacery i wykłady w Gliwicach-Ostropie

 
Sobota, 17 września 2022

Grupa I 

9.55 - zbiórka przy kościele pw. św. Jerzego w Gliwicach-Ostropie, ul. Piekarska 13, 44-151 Gliwice.

10.00 – rozpoczęcie: Zbigniew Gołasz – koordynator XX edycji GDDK, Muzeum w Gliwicach.

10.15 - oprowadzanie po kościele św. Jerzego, świątyni wyróżnionej w konkursie „Zabytek zadbany” w 2019 r. za najlepiej przeprowadzoną konserwację i remont obiektu zabytkowego w Polsce. Prowadzenie: dr Antonina Żaba.

10.45 - spacer oraz oprowadzanie Ostropie i jej zabytkach. Prowadzenie: Zbigniew Gołasz.

13.00 - oprowadzanie po kościele pw. Ducha Świętego, połączone z wykładem o tradycjach górniczych i kulcie św. Barbary w Ostropie.  Prowadzenie: dr Beata Piecha-van Schagen.

14.00 - spotkanie ze Zbigniewem Rokitą, laureatem Nagrody Literackiej Nike otrzymanej za powieść pt. „Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku”, w której szczególne miejsce zajmuje rodzinna dla autora Ostropa – kościół pw. św. Jerzego w Gliwicach-Ostropie.

14.30 – zakończenie.


Grupa II

13.50 – zbiórka przy kościele pw. św. Jerzego w Gliwicach-Ostropie, ul. Piekarska 13, 44-151 Gliwice.

14.00 - spotkanie ze Zbigniewem Rokitą, laureatem Nagrody Literackiej Nike otrzymanej za powieść pt. „Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku”, w której szczególne miejsce zajmuje rodzinna dla autora Ostropa – kościół pw. św. Jerzego w Gliwicach-Ostropie.

14.45 – spacer oraz oprowadzanie Ostropie i jej zabytkach. Prowadzenie: Zbigniew Gołasz

15.00 - oprowadzanie po kościele pw. Ducha Świętego, połączone z wykładem o tradycjach górniczych i kulcie św. Barbary w Ostropie.  Prowadzenie: dr Beata Piecha-van Schagen

15.30  - spacer oraz oprowadzanie Ostropie i jej zabytkach. Prowadzenie: Zbigniew Gołasz

17.15 - oprowadzanie po kościele św. Jerzego, świątyni wyróżnionej w konkursie „Zabytek zadbany” w 2019 r. za najlepiej przeprowadzoną konserwację i remont obiektu zabytkowego w Polsce. Prowadzenie: dr Antonina Żaba.

18.00 – zakończenie.

Przez cały czas trwania spacerów, w sobotę, 17 września br., od godz. 10.00 do 18.00 kościół pw. św. Jerzego będzie dostępny dla zwiedzających.

 


Niedziela, 18 września 2022 r.


Grupa I

8.55 - zbiórka przy kościele pw. św Jerzego w Ostropie, ul. Piekarska 13, 44-151 Gliwice.

09.00 – rozpoczęcie: Zbigniew Gołasz – koordynator XX edycji GDDK, Muzeum w Gliwicach.

09. 15 - Oprowadzanie po kościele św. Jerzego, świątyni wyróżnionej w konkursie „Zabytek zadbany” w 2019 r. za najlepiej przeprowadzoną konserwację i remont obiektu zabytkowego w Polsce. Prowadzenie: dr Antonina Żaba.

9. 45 - spacer oraz oprowadzanie Ostropie i jej zabytkach. Prowadzenie: Zbigniew Gołasz.

12.50  - oprowadzanie po kościele pw. Ducha Świętego, połączone z wykładem o tradycjach górniczych i kulcie św. Barbary w Ostropie. Prowadzenie: dr Beata Piecha-van Schagen.

13.20 – zakończenie.

Grupa II

13.10 - zbiórka przy kościele pw. Ducha Świętego w Ostropie, ul. Nauczycielska 1, 44-151 Gliwice.

13.15 – rozpoczęcie: Zbigniew Gołasz – koordynator XX edycji GDDK, Muzeum w Gliwicach.

13.30 - oprowadzanie po kościele pw. Ducha Świętego, połączone z wykładem o tradycjach górniczych i kulcie św. Barbary w Ostropie.  Prowadzenie: dr Beata Piecha-van Schagen.

14.00  - spacer oraz oprowadzanie Ostropie i jej zabytkach. Prowadzenie: Zbigniew Gołasz.

16.30  - oprowadzanie po kościele św. Jerzego, świątyni wyróżnionej w konkursie „Zabytek zadbany” w 2019 r. za najlepiej przeprowadzoną konserwację i remont obiektu zabytkowego w Polsce. Prowadzenie: dr Antonina Żaba.

17.00 - zakończenie.

Przez cały czas trwania spacerów, w niedzielę, 18 września br., od godz. 09.00 do 17.00 kościół pw. św. Jerzego będzie dostępny dla zwiedzających.


Uwaga! W przypadku spacerów 17 i 18 września br. w Gliwicach-Ostropie podane godziny są godzinami orientacyjnymi i mogą ulec zmianie! W oprowadzaniach i wykładach – ze względu na ograniczoną liczbę miejsce mogą wziąć udział wyłącznie zapisane osoby.

Zapisy na spacery i wykłady w Ostropie przyjmujemy od poniedziałku 12 września br.  pod nr. telefonu: 783 560 006. Decyduje kolejność zgłoszeń. Jedna osoba może zarezerwować maksymalnie 4 miejsca. Osoby niepełnoletnie mogą brać udział w wycieczkach wyłącznie pod opieką dorosłych.

Muzeum zastrzega, że w przypadku ogłoszenia stanu epidemii uczestnicy wydarzeń w ramach XX GDDK zobowiązani będą do przestrzegania zasad sanitarnych m.in. dystansu społecznego i noszenia maseczek. Wydarzenia mogą zostać odwołane, bądź mogą zostać wprowadzone dodatkowe ograniczenia dotyczące liczby uczestniczących w nich osób.

Foldery tematyczne towarzyszące XX edycji GDDK i ich autorzy

1) Zbigniew Gołasz, „Cegielnia Ostropa”

 

2) Zbigniew Gołasz, „Ostropa w czasie wojen”

 

3) Ks. Piotr Górecki, „Z dziejów parafii w Ostropie (1335–2022)”

 

4) Ks.. Piotr Górecki, „Ostropa na przestrzeni wieków”

 

5) Janusz Jonderko, Karina Jonderko, „<Bogu na chwałę, ludziom na ratunek>

Ochotnicza Straż Pożarna w Ostropie”

 

6) Anna Kulczyk, „Kościół pw. Ducha Św. w Gliwicach –Ostropie”

 

7) Błażej Kupski, „Od S.E. Ostroppa do K.S. <Carbo> Gliwice”

 

8) Marta Paszko, „Ostropskie tradycje pielgrzymowania na Górę Św. Anny”

 

9) Marta Paszko, „Wielkanocna procesja konna w Ostropie – historia i tradycja”

 

10) Beata Piecha-van Schagen, „Kult św. Barbary w Ostropie. W kościele i w kopalni”

 

11) Beata Piecha-van Schagen, „Górnicy Ostropy”

 

12) Ewelina Pokorska-Ożóg, „Kapliczki oraz krzyże przydrożne w Ostropie”

 

13) Joanna Puchalik, „Z dziejów szkolnictwa w Ostropie”

 

14) Jan Woźniak, „Pole i szyb wydobywczy <Ostropa>”

 

15) Andrzej Wysocki, „Ostropa - rozwój terytorialny dzielnicy”

 

16) Antonina Żaba, „Kościół pw. św. Jerzego w Ostropie. Wyposażenie i wystrój”

Ta strona używa plików cookies Dowiedz się więcej