STRONA GŁÓWNA / WYDARZENIA /DENTYŚCI Z KATOWIC PRZEBADALI ŚREDNIOWIECZNE „WAMPIRY” Z GLIWIC
Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

Badanie czaszek z gliwickiej nekropolii, fot. R. Kaźmierczak

/

Dentyści z Katowic przebadali średniowieczne „wampiry” z Gliwic

TERMIN 14-19 czerwca 2022
Badania z użyciem najnowszych technologii, m.in. tomografii komputerowej, skanera 3D i lasera, mogą rzucić nowe światło na wiedzę dotyczącą schorzeń, diety, a nawet stresu osób żyjących niemal pół tysiąca lat temu. To pierwsze w Polsce tego typu badania, w których zaawansowana diagnostyka stomatologiczna może pomóc w badaniu przeszłości. „Zęby, czyli najtwardsza ludzka tkanka, to archiwum całego życia człowieka, także tego sprzed pięciu wieków. Teraz możemy do niego zajrzeć” – mówi lek. dent. Marta Szymańska-Pawelec. Cmentarzysko przypadkowo odkryte w Gliwicach, w latach 2011 - 2013, podczas budowy Drogowej Trasy Średnicowej, to jedno z najgłośniejszych w ostatnich latach znalezisk archeologicznych w Polsce. Wszystko za sprawą atypowych grobów, które nosiły znamiona pochówku antywampirycznego. O znalezisku mówiono na całym świecie. Przeniknęło ono nawet do popkultury. Wątek „wampirów z Gliwic” pojawił się m.in. w amerykańskim serialu „The Strain”. Sam cmentarz okazał się być nekropolią dla osób odrzuconych, wyklętych ze społeczności. Z kolei kilkanaście nietypowych grobów, które przypisywano wampirom, należało do skazańców ściętych mieczem przez kata, którym następnie – tak jak w pochówku antywampirycznym – umieszczono głowy między nogami. Legenda jednak pozostała. Tym bardziej, że naukowcy nie wykluczają, że za formą pochówku stały ówczesne wierzenia, przesądy i zwyczaje. Teraz dodatkowe światło na życie i losy skazańców mogą rzucić badania, które odbyły się 14 czerwca br.
 
 

Wyniki badań dostępne są TUTAJ!

Na muzealnym kanale You Tube obejrzeć można krótki film podsumowujący badania TUTAJ
 
Część czaszek ze stanowisk przypisywanych niegdyś „wampirom”, trafiła w ręce dentystów z Katowic.  „W naszej praktyce zdarzają się pacjenci z różnymi, często bardzo złożonymi problemami, ale pierwszy raz będziemy badać 500-letnie zęby i czaszki” – mówi lek. dent. Sebastian Pawelec, chirurg szczękowo-twarzowy z Dentim Clinic Medicover w Katowicach, jeden z koordynatorów badań. „To ciekawe, naukowe wyzwanie. Tym bardziej, że dzięki nowym technologiom możemy przyczynić się do poszerzenia wiedzy na temat odkrycia. Czaszki spędzą u nas dobę, w czasie której poddamy je stomatologicznej diagnostyce obrazowej na niespotykaną dotąd skalę w badaniach archeologicznych w Polsce. Zagranicą w podobny sposób w przeszłości badano np. egipskie mumie, znaleziska z Pompejów czy Meksyku” – dodaje.
 
Jak wyglądały badania? Oprócz tradycyjnego przeglądu, każda z czaszek miała wykonane panoramiczne zdjęcie RTG, a także zaawansowaną tomografię komputerową szczęk, co pozwoliło zajrzeć do wnętrza kości i poszukać schorzeń niewidocznych gołym okiem np. zmian nowotworowych. Z pomocą skanera 3D w parę minut wykonanych zostało kilka tysięcy zdjęć uzębienia.  W ten sposób cyfrowo zostało ono odtworzone na ekranie komputera. Dzięki temu dentyści przyjrzeli się m.in. budowie struktur anatomicznych zębów, dziąseł, skali ubytków, wadom zgryzu, a także… kształtowi zębów. Badania z użyciem lasera, który przenika ząb, z kolei pozwolą ustalić, czy pozornie zdrowe uzębienie z zewnątrz, zajęte było przez próchnicę w środku.
 
Na jakie odkrycia liczą dentyści? „Na pewno nie będziemy szukać wampirzych kłów ani innych nadprzyrodzonych cech. Z uwagą przyjrzymy się natomiast kondycji kości szczęk i zębom, czyli najtwardszej ludzkiej tkance. To dla nas swoiste archiwum życia badanej osoby, w którym stopniowo, przez kolejne lata życia, niczym w słojach drzew, zapisywały się doświadczenia fizjologiczne, ale także stresujące organizm wydarzenia jak np. ciężka choroba, urazy czy - co ciekawe w tym przypadku – traumy" – mówi lek. dent. Marta Szymańska-Pawelec z Dentim Clinic Medicover. „Takie badania, z wykorzystaniem dostępnych dziś technologii, pozwolą więc nie tylko na szerszą diagnostykę schorzeń i pogłębienie obserwacji antropologów, którzy dostrzeli np. ślady próchnicy czy paradontozy. Dowiemy się też więcej np. o codziennej diecie, nałogach, wieku badanej osoby, urazach, poziomie higieny 500 lat temu, ówczesnych praktykach stomatologicznych, zwyczajach ozdabiania zębów czy poziomie stresu za życia, o którym mogą świadczyć np. silnie starte zęby. To wszystko zostawia bowiem trwałe ślady, nieraz niewidoczne dla gołego oka” – dodaje.
 
Ciekawe wyników badań jest Muzeum w Gliwicach, które odpowiadało za prace wykopaliskowe. – „Tego typu badania zostały wykonane po raz pierwszy w historii naszego Muzeum. Wiążemy z nimi więc sporo nadziei i sami jesteśmy ciekawi wyników. To swoisty eksperyment, dzięki któremu przekonamy się, czy nowoczesna stomatologia może nam pomóc jeszcze lepiej poznać życie i codzienność osób żyjących w pod koniec XV i na początku XVI wieku” - mówi archeolog Monika Michnik, kierownik Działu Archeologii z Muzeum w Gliwicach, która biorąca udział w badaniach.
 
Badania czaszek z Muzeum w Gliwicach odbywają się w ramach projektu popularnonaukowego „Dentyści dla Nauki”, który zainicjowało centrum stomatologiczne Dentim Clinic Medicover w Katowicach. Zakłada on merytoryczną współpracę dentystów z różnymi ośrodkami badawczymi i muzealnymi na Śląsku i nie tylko. Zaplanowane na 14 czerwca badania mają charakter pilotażowy.  „Dysponujemy unikalną technologią, która od lat ratuje zęby tysiącom naszych pacjentów. Ta sama technologia, ale i nasza wiedza, podobnie jak w wielu innych krajach, może być także wykorzystana do poznawania historii człowieka, którą w naszym przypadku jesteśmy w stanie wyczytać z zębów. Jestem przekonany, że taka niecodzienna współpraca przysłuży się nauce” – mówi dr Sebastian Pawelec.
Ta strona używa plików cookies Dowiedz się więcej