Ks. dr Johannes Chrząszcz – górnośląski kapłan i historyk.
Pyskowicki proboszcz, jeden z założycieli Muzeum Górnośląskiego w Gliwicach, społecznik, a przede wszystkim znakomity śląski historyk. Ks. Chrząszcz był jedną z tych postaci, które na przełomie XIX i XX w. zasłużyły się dla rozwoju kultury umysłowej Śląska. Doskonale łączył obowiązki duszpasterskie z działalnością badawczą przeszłości regionu. Jego wieloletnie badania naukowe zaowocowały wydaniem wielu pozycji historycznych dotyczących przeszłości lokalnych społeczności i wspólnot. Dzieła te są szczególnie cenne, ponieważ wiele źródeł, z których korzystał ks. Chrząszcz, uległo zniszczeniu w czasie ostatniej wojny.
Kuratorzy wystawy: Anna Kulczyk (Muzeum w Gliwicach), Bogusław Małusecki (Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Gliwicach)
Otwartość ks. Chrząszcza na wszechstronny rozwój kultury na Górnym Śląsku zaowocowała zasiadaniem w licznych towarzystwach naukowych i popularno – naukowych, których gremiom niejednokrotnie przewodził. Założone przez niego wspólnie z tajnym radcą Arthurem Schillerem w 1905 r. Muzeum Górnośląskie w Gliwicach (Oberschlesische Museum in Gleiwitz), dziś, jako Muzeum w Gliwicach, jest najstarszą placówką muzealną na Górnym Śląsku. Przygotowana w Willi Caro, głównej siedzibie Muzeum wystawa Ks. dr Johannes Chrząszcz – górnośląski kapłan i historyk ma przybliżyć i upamiętnić postać tego zasłużonego nie tylko dla Gliwic i Pyskowic, ale dla całego regionu duchownego. Kuratorami ekspozycji są Anna Kulczyk, historyk Muzeum w Gliwicach i Bogusław Małusecki, kierownik gliwickiego oddziału Archiwum Państwowego w Katowicach. Podczas wernisażu, 20 kwietnia, zaprezentowana zostanie najnowsza publikacja Muzeum w Gliwicach – Meminisse iuvat. Dzieła wybrane ks. Johannesa Chrząszcza w tłumaczeniu i opracowaniu dr. Sebastiana Rosenbauma.
27 kwietnia 2017 roku obchodziliśmy 160 rocznicę urodzin ks. Johannesa Chrząszcza, a 26 lutego 2018 roku – 90 rocznicę jego śmierci. Celem przygotowanej przez nas wystawy jest możliwie szerokie ukazanie działalności ks. dr. Johannesa Chrząszcza, zarówno jako kapłana, dziejopisarza jak i społecznika troszczącego się tak o doczesne, jak i duchowe potrzeby swoich parafian. Dominujące miejsce na ekspozycji zajmą książki, zarówno z bogatego zbioru pyskowickiego proboszcza, jak i te przez niego napisane. Szczególnie ciekawy jest zbiór dzieł zachowanych w parafii św. Mikołaja w Pyskowicach, udostępnionych na wystawę dzięki uprzejmości obecnego proboszcza, ks. Jana Podstawki. Wśród nich znajdują się opracowania, z których Johannes Chrząszcz korzystał na poszczególnych etapach swego życia – jako student, kapłan i wreszcie doktor teologii. Wszystkie te opracowania zostały podpisane w zależności od tego, na jakim etapie drogi życiowej znajdował się wówczas ich właściciel, np.: „J. Chrząszcz – stud. Theologie”, „J.P. Chrząszcz – sacerdos”, „ Dr. J. Chrząszcz” – mówi Anna Kulczyk.
Na wystawie znajdą się rękopisy ks. Chrząszcza, jego dzieła wydane drukiem, oraz książeczki w językach polskim i niemieckim, zachęcające wiernych do różnych form pobożności, w zależności od stanów, do których należeli. Całość uzupełniona zostanie o nieznane i nigdy dotąd nie publikowane archiwalne fotografie przedstawiające ks. dr. Johannesa Chrząszcza wykonane z okazji różnych ważnych dla pyskowickiej parafii uroczystości.
Portret ks. Johannesa Chrząszcza autorstwa Lukasa Mrzygloda, zbiory Muzeum w Gliwicach
Prezentowane na wystawie zabytki i materiały ikonograficzne pochodzą ze zbiorów: Muzeum w Gliwicach,
Archiwum Państwowego w Katowicach,
Archiwum Państwowego w Katowicach Oddział w Gliwicach,
parafii św. Mikołaja w Pyskowicach,
Muzeum Miejskiego w Zabrzu,
Archiwum Państwowego we Wrocławiu,
Archiwum Państwowego w Opolu,
zbiorów prywatnych Macieja Mazura.
Wstęp na wernisaż wolny, liczba miejsc ograniczona
Organizator: Muzeum w Gliwicach
