Wincenty Styczyński urodził się 5 grudnia 1872 roku w Śremie  w Wielkopolsce. Po ukończeniu gimnazjum w swoim mieście, studiował medycynę we Wrocławiu, gdzie w 1899 roku uzyskał dyplom lekarza a rok później doktoryzował się w Lipsku.

W latach 1900-1903 pracował kolejno: w Starym Bieruniu, szpitalu Elżbietanek w Katowicach oraz w Pilchowicach, następnie przeniósł się do Gliwic, gdzie otwarł własną praktykę.

Przez całe swoje życie działał w różnego rodzaju polskich instytucjach społecznych oraz pracował na rzecz Polski. W 1904 roku w liście lekarzy polskich do lekarzy niemieckich domagał się wolnego wyboru lekarzy do śląskich kas chorych i dopuszczenia do nich Polaków, w wyborach do Reichstagu w roku 1907  wchodził w skład Prowincjonalnego Komitetu Wyborczego dla Śląska a w wyborach 1912 w skład Komitetu Wyborczego na miasto Gliwice i powiat toszecko- gliwicki. W roku 1908 z innymi polskimi lekarzami na Śląsku był założycielem Towarzystwa Lekarzy Polaków  na  Śląsku. Był także członkiem  Banku Ludowego w Gliwicach, opiekował się tajnym polskim kółkiem gimnazjalnym i brał udział w pracach Towarzystwa Czytelni Ludowych. W związku ze swoją działalnością oraz napiętą sytuacją polityczną w lipcu  1914 roku  został wraz z innymi działaczami prewencyjnie aresztowany przez władze niemieckie i zwolniony kilka dni potem po interwencji  polskich posłów w Reichstagu.

Podczas  I wojny światowej pracował jako lekarz batalionowy w szpitalu  wojskowym w Gliwicach. Po wojnie od razu wrócił do  działań na rzecz Polski. Jeszcze w 1918 roku został członkiem Rady Ludowej na powiat gliwicki, w 1919 przemawiał na manifestacji polskich mieszkańców Gliwic, a w listopadzie 1919 został członkiem Rady Miejskiej w Gliwicach, a potem także delegatem PCK z Gliwic.

W czasie plebiscytu na Górnym Śląsku w latach 1920-21 był członkiem Polskiego Komitetu Plebiscytowego, pełnił także wtedy  funkcję prezesa Towarzystwa Lekarzy Polaków na  Śląsku. Z kolei Międzysojusznicza Komisja Rządząca  i Plebiscytowa na Górnym Śląsku powołała go w 1920 roku na polskiego doradcę na miasto i powiat gliwicki przy kontrolerze nadzorującym śląską administrację. W tym samym roku sprzeciwił się  uchwale lekarzy niemieckich o nieleczeniu żołnierzy sojuszniczych wojsk  francuskich w Gliwicach. 

Od  24 czerwca 1921 roku był członkiem magistratu gliwickiego. W tym czasie współpracował już  z wywiadem Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu.

Trzecie powstanie śląskie spędził jako lekarz Komendy Etapowej na powiat gliwicki oraz jako lekarz zaufania Naczelnej Władzy na Górnym Śląsku, na której czele stał W. Korfanty. Następnie uczestniczył w pracach Naczelnej Rady Ludowej na Śląsku.

Po podziale  Górnego Śląska pozostał w niemieckiej części tj. w Gliwicach, ale nadal działał na rzecz Polski, udzielając pomocy  ofiarom niemieckich bojówek i opatrując  żołnierzy francuskich, czy potępiając na posiedzeniach Rady Miejskiej niemieckie akty przemocy. W tejże radzie  został członkiem komisji zajmującej się  chorymi na gruźlicę i niedożywionymi dziećmi. Wtedy także był  w składzie Centralnego Komitetu dla walki z gruźlicą na Śląsku. Wkrótce miał zostać także lekarzem dla wschodniej części powiatu katowickiego.

18 kwietnia 1922 roku Wincenty Styczyński został zastrzelony przez niemieckiego bojówkarza podczas przyjmowania pacjentów w gabinecie przy Nicolaistrasse 2 (dzisiaj nieistniejący budynek, który stałby bliżej ulicy Dworcowej) w Gliwicach.

25 kwietnia został pochowany z honorami na cmentarzu św. Wojciecha w Poznaniu.

Pogrzeb stał się manifestacją narodową, Międzysojusznicza Komisja  Rządząca i Plebiscytowa ogłosiła  w powiecie gliwickim i zabrzańskim stan oblężenia oraz odbyło się wiele wieców protestacyjnych. Zostało także ufundowane stypendium im. W Styczyńskiego  dla Górnoślązaka studiującego na Uniwersytecie Poznańskim.

W. Styczyński został upamiętniony  na pieniądzu zastępczym, w nazwach ulic kilku miast górnośląskich  i szpitala w Chorzowie.

 

/K. Brożek, PSB t. XLV, 2008/

 

 

Opracowanie tekstu: Joanna Puchalik