O Żydach z Górnego Śląska.
"Sieroty żydowskie należą do społeczeństwa żydowskiego". Żydowskie domy dziecka w województwie śląskim w pierwszych latach powojennych

Wykład dr Aleksandry Namysło
 
Czwartek, 27 marca 2025 r., godz. 18.00, Dom Pamięci Żydów Górnośląskich


Cykl spotkań będzie miał na celu przybliżenie zagadnień związanych z historią Żydów na Górnym Śląsku, zarówno w okresie przed II wojną światową, jak i po niej. Pragniemy przybliżyć historie, które dzięki wnikliwym badaniom historyków, ujrzały światło dzienne. Do tej pory nieznane, lub niepełne historie zostaną przedstawione przez specjalistów z różnych dziedzin. Otworzymy nowe karty historii Żydów na Górnym Śląsku.

Jednym z najważniejszych zadań, które postawiła sobie ocalała z Zagłady społeczność żydowska tuż po zakończeniu wojny było zorganizowanie kompetentnej opieki nad dotkniętymi traumą Holokaustu dziećmi. Te nieświadome ofiary wojny, w większości pozbawione najbliższych, zdezorientowane w nowej, obcej im rzeczywistości, wymagały natychmiastowej pomocy psychologicznej, edukacyjnej i materialnej. I choć troska o powrót dzieci do realiów życia i zapewnienie im równowagi zwłaszcza emocjonalnej była celem nadrzędnym wszystkich środowisk żydowskich, to ich przyszłość stała się szybko „sprawą polityczną” i przedmiotem sporu głównie między syjonistami i komunistami, komitetami żydowskimi i kongregacjami wyznaniowymi. Znalazło to odzwierciedlenie w odmiennych, czasem skrajnie rozbieżnych modelach wychowawczych realizowanych w placówkach dla nich przeznaczonych, w tym również w żydowskich domach dziecka, które w latach 1945-1949 funkcjonowały w kilku miastach województwa śląskiego: Chorzowie, Bielsku, Bytomiu, Zabrzu, Gliwicach i Sosnowcu.   


Aleksandra Namysło - dr, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Katowicach oraz Muzeum Historii Polski, współpracownik Muzeum Getta Warszawskiego, stypendystka Institute for Holocaust Research Yad Vashem w Jerozolimie; w latach 2018-2022 członek Rady Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, członek Fundacji Brama Cukermana w Będzinie, autorka publikacji na temat historii Żydów na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim oraz prac poświęconych relacjom polsko-żydowskim. Ostatnio pod jej redakcją ukazały się Represje za pomoc Żydom na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, t., Warszawa 2019 (z M. Grądzką-Rejak) i „Po drugiej stronie też był człowiek. Mieszkańcy Górnego Śląska z pomocą Żydom w okresie II wojny światowej, Katowice 2022.

 

Udział w spotkaniu jest bezpłatny. Liczba miejsc ograniczona

Fot. ze zbiorów Ghetto Fighters' House Museum