Nakładem Instytutu Śląskiego w Opolu ukazał się kolejny tom Encyklopedii Wiedzy o Śląsku pod tytułem Powstania Śląskie i plebiscyt górnośląski – perspektywa edukacyjna, muzealna i naukowa.

 

Publikacja jest pokłosiem konferencji naukowej, która odbyła się w dniach 14-16 wrześniu 2021 r., jako jeden z elementów obchodów setnej rocznicy wybuchu III powstania śląskiego, w Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Świętej Anny. Konferencję przygotowało Muzeum Śląska Opolskiego i Instytut Śląski w Opolu. Intencją organizatorów było zapoznane odbiorcy z miejscem, jakie powstania śląskie zajmują w edukacji historycznej i muzealnictwie oraz przedstawienie najnowszego stanu badań nad dziejami polsko-niemieckiego konfliktu o Górny Śląsk. Redaktorom tomu udało się zebrać 14 z 22 wygłoszonych wówczas referatów, z których połowa poświęcona jest projektom edukacyjnym i muzealnym, zbiorom archiwalnym i miejscu powstań we współczesnej edukacji i polityce historycznej. Druga część to opracowania dotyczące dziejów powstań, głównie autorstwa naukowców z Uniwersytetu Opolskiego i Instytutu Śląskiego w Opolu.  Jeden z artykułów, pt. „Próby opanowania Gliwic i gliwickiego dworca kolejowego przez oddziały powstańcze podczas III powstania śląskiego”, poświęcony jest sytuacji naszego miasta. Jego autor, historyk Zbigniew Gołasz, pracownik Muzeum w Gliwicach, opisuje faktyczne i rzekome próby opanowania miasta przez oddziały powstańcze, a także wyjaśnia, z jakich powodów zamiary te nie powiodły się. Z artykułu Czytelnik dowie się również, jakimi siłami na terenie Gliwic i powiatu, w okresie powstań śląskich, dysponowały oddziały polskiej konspiracji wojskowej. Na uwagę zasługuje też tekst dr. Bernarda Linka, dotyczący genezy i przebiegu plebiscytu na Górnym Śląsku oraz Piotra Pałysa, dotyczący organizacji i działalności pułków powstańczych z terenu tzw. Opolszczyzny. Nie sposób też nie wymienić ciekawego źródła, jakim są wspomnienia gwardiana klasztoru Franciszkanów na Górze św. Anny z okresu III  powstania śląskiego, opracowane przez ks. prof. Andrzeja Hanicha.

 

"Powstania śląskie i plebiscyt górnośląski – perspektywa edukacyjna, muzealna i naukowa", red. Krzysztof Kleszcz, Katarzyna Szawan, Opole 2022.