W sobotę, 15 lutego 2020 roku, o godz. 15.00, zapraszamy do Domu Pamięci Żydów Górnośląskich na kolejną odsłonę cyklu „Spotkania z Kresami Rzeczypospolitej”. Wykład wygłosi Marek Wojnar, pracownik Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, specjalizujący się w problematyce pogranicza. Wstęp wolny. Liczba miejsc ograniczona.

Pod koniec XIX wieku wyartykułowane zostały  pierwsze postulaty utworzenia niepodległego państwa ukraińskiego. Z czasem pojawił się nurt polityczny określany ukraińskim nacjonalizmem integralnym, który dążył do utworzenia niepodległej Ukrainy z ziem Austro-Węgier i Imperium Rosyjskiego, a później Polski, Czechosłowacji, Rumunii i Związku Sowieckiego. Początkowo pozostawał on w cieniu ugrupowań socjalistycznych. Fiasko podejmowanych przez nie prób uzyskania swobód zmieniły tę sytuację. Mimo usilnych starań, działania na rzecz uzyskania autonomii podejmowane w czasie rewolucji i wojny domowej (a więc w momencie, gdy w wyniku I wojny światowej na gruzach dawnych imperiów powstało i wywalczyło byt wiele nowych państw), a później budowy niezawisłego państwa – spaliły na panewce. W wyniku traktatu ryskiego Ukraińcy znaleźli się w granicach ZSRS i II Rzeczypospolitej. Nie otrzymali autonomii, co z pewnością, w połączeniu z polityką narodowościową prowadzoną na Kresach przez władze polskie oraz terrorem na sowieckiej Ukrainie, przyczyniło się do radykalizacji nastrojów. W 1929 roku we Wiedniu, w wyniku połączenia trzech nacjonalistycznych  ugrupowań młodzieżowych i Ukraińskiej Organizacji Wojskowej powstała dążąca do uzyskania niepodległości Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów, która zaczęła zyskiwać coraz większe poparcie ludności ukraińskiej. Jej program budowy państwa, a przede wszystkim stosunek do innych narodowości zamieszkujących ziemie mające wejść w jego skład, ewoluowały w czasie, w zależności od sytuacji politycznej i międzynarodowej, by w 1943 roku osiągnąć znamiona ludobójstwa. O tym jak przebiegał ten proces opowie Marek Wojnar.