Muzeum odpala „Gliwicki Leksykon Historyczny”
TERMIN
16 stycznia -
28 lutego
2023
Historia Gliwic to przede wszystkim ludzie, którzy w ciągu wieków nie tylko w niej uczestniczyli, ale też na nią wpływali, kształtowali, podejmując takie, a nie inne decyzje. To właśnie ludzie stanowią o mieście, tworzą je, a ich życie i działalność przekłada się na niepowtarzalny klimat miejsca, swoiste genius loci. Dzięki ludziom miasto to miejsce z historią, a nie pusty zbiór cegieł i betonu, pozbawiony sensu. Gliwicki Leksykon Historyczny poświęcony jest właśnie im – ludziom, których łączy nasze miasto, działanie dla dobra i na rzecz Gliwic, tworzącej je społeczności. Byli wśród nich zarówno mieszkający w nadkłodnickim grodzie z dziada pradziada, jak i przyjezdni, przygnani dynamiką nowoczesnych przemian – związanych czy to z industrializacją, czy wojenną tułaczką. Nie brakowało takich, którzy w Gliwicach osiedli tylko na chwilę, kilka lub kilkanaście lat, by następnie gdzieś dalej szukać swojego miejsca na ziemi. Wreszcie ci, którzy znaleźli się tutaj po hekatombie II wojny światowej i zmianie granic, kiedy to w 1945 roku Gliwice stały się częścią powojennej Polski. Każdy z mieszkańców, tych bliższych i bardziej oddalonych od nas w czasie, to osobna, nierzadko tragiczna opowieść. Byli wśród nich zarówno Niemcy, jak i Polacy, mężczyźni i kobiety, katolicy, Żydzi, protestanci, prawosławni, niewierzący, przybysze z głębi Prus, niemieccy osadnicy, Polacy wygnani z Kresów, poszukujący pracy mieszkańcy innych rejonów naszego kraju, czy wreszcie młodzi studenci Politechniki, którą wyrwał ze Lwowa i osadził na Śląsku, w Gliwicach, pojałtański „nowy ład”. Leksykon rozpoczynają biogramy trzydziestu postaci, a życiorysy następnych są już opracowywane. W pierwszym rzędzie autorzy skupili się na okresie najbliższym współczesności, stąd dominują osoby związane z miastem w drugiej połowie XX wieku. W następnej kolejności pojawią się postaci z czasów bardziej odległych.
„Z wielką radością prezentuję dzisiaj Państwu Gliwicki Leksykon Historyczny, dostępny on-line, pod adresem www.leksykon.gliwice.pl. Z jego pomocą pragniemy przypomnieć życiorysy ludzi najbardziej zasłużonych dla naszego miasta. To jest przyświecająca nam idea, i kryterium, w oparciu o które realizujemy nasze przedsięwzięcie. Nie chodzi nam bowiem o ludzi znanych, czy <światowej sławy>, ale o tych, bez których historia Gliwic, tego konkretnego miasta na mapie, potoczyłaby się nie tylko inaczej, ale byłaby po prostu uboższa, mniej warta tego, by o niej pamiętać. Nie dzielimy osób dla Gliwic zasłużonych na <swoich> i <obcych>, na <prawdziwych> gliwiczan i <przyjezdnych>, czy jak ich kiedyś nazwał były wiceprezydent miasta, <przybłędów>. Przeciwnie, chcemy uhonorować wszystkich, którzy ofiarowali miastu to, co mieli najlepszego, bez względu na to, czy się nim urodzili i czy w Gliwicach pozostali na zawsze. Przypominamy tych co łączą, nie dzielą. W Leksykonie znajdą się wyłącznie ci, których karta życia jest już zamknięta, ale pamięć o ich dokonaniach, pamięć, która jest rodzajem wdzięczności potomnych, nigdy zatrzeć się nie powinna. Leksykon nie ukaże się drukiem. Taka forma jest nie tyle archaiczna, co bardzo kosztowna, narzucająca ograniczenia tak pod względem objętości, jak i dostępności. Nasz Leksykon będzie zatem funkcjonował wyłącznie w wersji cyfrowej, w Internecie. Będzie dostępny i będzie otwarty, będzie można go poszerzać i rozwijać. W Leksykonie, prócz biogramów ludzi dla miasta zasłużonych, już niedługo będziemy publikowali także materiały opracowywane w związku Gliwickimi Dniami Dziedzictwa Kulturowego. Dotychczas ukazywały się w książkowej serii <Gliwice znane i nieznane>. Jednak jej kolejne nakłady zostały już wyczerpane, a ze względu na wciąż wzrastające koszty druku ich wznawianie jest trudne, dlatego zdecydowałem, aby zwartość owej niezwykle popularnej serii wydawniczej była w całości, o ile to możliwe, dostępna w naszym internetowym Leksykonie.
Na koniec chcę podziękować, a także wyrazić mój niekłamany podziw i wdzięczność dr. Bogusławowi Traczowi, autorowi haseł opublikowanych w Leksykonie, za talent, erudycję i pracowitość, oraz Marcinowi Gołaszewskiemu za projekt graficzny Leksykonu. Dziękuję także Prezydentowi Miasta Adamowi Neumannowi, Radnym oraz pani Naczelnik wydziału kultury za wparcie tego pożytecznego przedsięwzięcia, bez którego by się ono nie powiodło. Bo czegoś takiego jak internetowy leksykon historyczny nie ma bodaj żadne miasto w naszym kraju. W Gliwicach jest. Gdyż w Gliwicach nie tylko przyszłość, ale i przeszłość <jest tu> i to przeszłość niezwykle interesująca” – mówi Grzegorz Krawczyk, dyrektor Muzeum w Gliwicach.
Ewentualne uwagi, propozycje kolejnych, ważnych w historii miasta osób, które powinny się znaleźć w Leksykonie, materiałów archiwalnych, które powinny zostać w nim udostępnione, a także inne sugestie prosimy kierować do Redakcji „Leksykonu…” na adres: redakcja@muzeum.gliwice.pl.