Spotkania z Kresami Rzeczypospolitej. Kresowe nekropolie. Cmentarz Na Rossie w Wilnie – nieznane fakty i konteksty
TERMIN
sobota, 21 marca 2020
godz. 15:00
MIEJSCE
Dom Pamięci Żydów Górnośląskich
Cmentarz Na Rossie w Wilnie to jedna z ważniejszych polskich nekropolii, składająca się faktycznie z kilku cmentarzy. W drugiej połowie XVIII wieku w Europie zmarłych zaczęto grzebać poza obrębem miast, co zapobiegać miało wszelkiego rodzaju zarazom. Tak też uczyniono w Wilnie, gdzie w 1801 r. założono nową nekropolię. W 1847 r. zabrakło miejsca na kolejne pochówki, wobec czego powstała druga część cmentarza, czyli tzw. Nowa Rossa, gdzie znajduje się Cmentarz Wojskowy, na którym spoczywają żołnierze polegli w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. i członkowie wileńskiej Armii Krajowej. Przed Starą Rossą znajduje się natomiast mauzoleum Matki i Serca Syna, w którym pochowano matkę Józefa Piłsudskiego - Marii z Billewiczów Piłsudskiej oraz urnę z sercem Marszałka. Przed mauzoleum aż do zajęcia Wilna przez Armię Czerwoną w 1939 stała warta honorowa harcerzy. Na Rossie spoczywa także pierwsza żona marszałka Maria oraz brat Adam. Tu pochowane są również polskie elity miasta, ale też osoby ważne dla kultury polskiej, litewskiej, białoruskiej... Ich nagrobki często są arcydziełami sztuki sepulkralnej. O historii cmentarza w oparciu o najnowsze wyniki badań opowie prof. Anna Czyż z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Na jej wykład zapraszamy w sobotę, 21 marca 2020 roku, o godz. 15.00 do Domu Pamięci Żydów Górnośląskich na kolejną odsłonę cyklu „Spotkania z Kresami Rzeczypospolitej”.
Prof. UKSW dr hab. Anna Sylwia Czyż – pracuje w Instytucie Historii Sztuki UKSW w Warszawie. Uczestniczy i prowadzi prace dokumentacyjne związane z polskim dziedzictwem na terenie Ukrainy i Litwy, a także w USA. Specjalizuje się w sztuce nowożytnej Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz w historii i sztuce cmentarzy kresowych. Brała udział w polskich i międzynarodowych grantach badawczych. Autorka dwóch monografii, ponad 40 artykułów i rozdziałów publikowanych także w języku angielskim i litewskim. Współautorka 6 katalogów zabytkowych cmentarzy i skryptu do ich inwentaryzacji.