Architekt w służbie Realności
TERMIN
czwartek, 6 czerwca 2019
godz. 17:00
MIEJSCE
Willa Caro
13 maja br. zmarł Stanisław Niemczyk. Wybitny polski architekt, znany przede wszystkim z realizacji sakralnych – m.in. kościoła pw. Ducha Świętego w Tychach czy świątyni pw. Jezusa Chrystusa Odkupiciela w Czechowicach–Dziedzicach. W 2016 roku zaprojektował ołtarze na Światowe Dni Młodzieży. Był jednym z niewielu współczesnych twórców architektury sakralnej, którego realizacje znajdowały uznanie zarówno wśród specjalistów, jak i wiernych oraz duchowieństwa. Wielokrotnie nagradzany - przez instytucje świeckie, jak i kościelne – m.in. w 1998 roku został laureatem Honorowej Nagrody SARP, w 2000 roku papież Jan Paweł II uhonorował go odznaczeniem Pro Ecclesia et Pontifice, w 2014 roku otrzymał nagrodę Totus. Równocześnie Stanisław Niemczyk sprawiał „trudności” badaczom próbującym kwalifikować jego architekturę. Zdecydowanie dystansował się tak od modernizmu, uważając ten kierunek za postać wcielonego w architekturę totalitaryzmu, jak i od postmodernizmu. Komentując postmodernistyczną grę cytatem Stanisław Niemczyk stwierdził: „tu przymrużamy oko. Ja chcę patrzeć obydwoma oczami i wyraźnie widzieć”. Jak widział rolę i zadania architektury? Skąd czerpał inspirację? Dlaczego opisując proces projektowania i realizowania kościołów posługiwał się kategorią „antybudowanie”? Co sądził o nadanym mu arbitralnie i rozpowszechnionym przez media przydomku „polski/śląski Gaudi” i czy to niezwykle nośne określenie faktycznie sprzyja recepcji jego prac? Podczas wykładu – przywołując wypowiedzi Stanisława Niemczyka – podejmiemy próbę przybliżenia zasadniczych wątków organizujących myśl architekta, zrekonstruowania właściwego mu światoobrazu, który odzwierciedlał się w tworzonej przez niego architekturze. Wykład przygotowała Ewa Chudyba, filozof, w oparciu o szereg wywiadów/rozmów ze Stanisławem Niemczykiem, jakie przeprowadziła w ramach badań poświęconych kulturowemu wymiarowi zaprojektowanych przez niego kościołów. Zapraszamy we czwartek, 6 czerwca, do Willi Caro.
Zaprojektowane przez Stanisława Niemczyka świątynie wydają się alternatywą nie tylko wobec programowej „pozytywnej desakralizacji” kościołów modernizmu i „historyzmu obleczonego w szaty obrony wiary”, ale też intrygującym kontrapunktem względem współczesnej architektury definiowanej poprzez „wirtualność” – tzw. „architektury słabych ontologii”. Spotkał mnie ten zaszczyt, że mogłam ze Stanisławem Niemczykiem rozmawiać o jego realizacjach i przyświecających mu wartościach. Poszukiwałam odpowiedzi na pytanie, za przejaw jakiej kultury uznać można zaprojektowane przez niego obiekty? Wiele wskazuje na to, że w architekturze Stanisława Niemczyka napotykamy obiektywizację założeń kultury innej niż kultura/nurty kultury definiowane za pomocą kategorii takich jak „nowoczesność”, „postmodernizm”, „ponowczesność”. Architekturę sakralną Stanisława Niemczyka można raczej uznać za przejaw kultury metafizycznej, która dobro, prawdę i piękno sytuuje po stronie bytu i tam odnajduje niezależny od stanowienia człowieka kanon – logos, którego źródłem jest Bóg. W sporze o istnienie świata Stanisław Niemczyk opowiedział się po stronie tego, co jest i Tego, Który Jest – mówi Ewa Chudyba.