Sztuka odcięta od sfery sacrum, sprowadzona do oddziaływania na człowieka poprzez jego zmysły, to całkiem niedawny, XIX-wieczny pomysł. Nie tylko średniowieczni myśliciele, ale także ich następcy, traktowali piękno – obok dobra, jedności i prawdy –  jako jeden z atrybutów boskości.  Związek pomiędzy tym, co piękne, a tym, co święte, wciąż jest obecny w sztuce afrykańskiego plemienia Dogonów. O tym, czy oni sami  określiliby swoje wytwory artystyczne mianem sztuki dowiedzieć się będzie można podczas kolejnego wykładu w ramach ARTEfaktów.

Obcując z tym, co nazywamy sztuką ludów pierwotnych, zachwycamy się często samą formą, nie dostrzegając znaczenia, jakie przypisują dziełu jego twórcy. Być może źródła fascynacji sztuką pierwotną tkwią w intuicyjnym przeczuciu, że odnosi ona do tego, co święte.

dr Lucjan Buchalik

Religia czy sztuka?
Uwagi o materialnej egzemplifikacji sił duchowych Dogonów z Mali

W myśl powszechnego mniemania sztuka to sposób oddziaływania na poczucie estetyki człowieka poprzez jego zmysły. Pojęcie estetyki – w tym miejscu – celowo zawężam do powszechnej definicji wiążącej podmiot estetyczny z „pięknem” bądź „starannym wykonaniem”. Obraz odbierany za pomocą wzroku wpływa na nasze zmysły wywołując doznania estetyczne, ale czy tylko o nie tutaj chodzi? Czy dla Dogonów, i w ogóle Afrykanów, wychowanych w tradycji, walory estetyczne obiektu mają znaczenie estetyczne czy raczej religijne. Oczywiście nie należy odmawiać nikomu poczucia dobrego smaku i wrażliwości estetycznej. Wydaje się jednak, że jest to sprawa drugorzędna, na pierwszym planie Dogon widzi  znaczenie metafizyczne, walory religijne danego obiektu, a dopiero później docenia piękno i kunszt jego wykonania. Obiekty uważane przez Europejczyków za sztukę dla wyznawcy religii tradycyjnej są tylko materialną egzemplifikacją sił duchowych i wykonywane są one w ramach takich potrzeb ich użytkowników.

Wykład prowadzi: dr Lucjan Buchalik z Muzeum Miejskiego w Żorach

Wstęp wolny, ilość miejsc ograniczona.

Organizator: Muzeum w Gliwicach