Kiedy w 1435 roku Leone Battista Alberti, artysta i teoretyk sztuki doby renesansu w traktacie „De pictura” podawał rzetelny wykład na temat stosowania zasad perspektywy linearnej w sztuce malarskiej, dekoracje freskowe posługujące się odkrywaną na nowo metodą kreowania trójwymiarowej rzeczywistości na dwuwymiarowej płaszczyźnie zdobiły najczęściej przestrzenie sakralne i były ilustracjami historii świętych. Tradycję antyczną wskrzeszała literatura, twórcy Quattrocenta chcąc więc opowiedzieć o wydarzeniu historycznym lub mitach, musieli czerpać z invenzioni i liczyć na samodzielne reżyserowanie anegdot. Do budowania zalecanych przez Albertiego kompozycji wielopostaciowych z akcją bardzo często wykorzystywano elementy pejzażu urbanistycznego.

Jedną z pierwszych i najwspanialszych dekoracji, w której zaakcentowana została teatralność architektury, jest powstała w latach 1465-74 tzw. Komnata małżonków Andrea Mantegni, którą do dziś oglądać można w Pałacu Książęcym w Mantui. Freski z portretowymi ujęciami przedstawicieli rodu Gonzagów stały się wzorem do wielkich cykli dekoracyjnych na terenie całej Italii. W Wiecznym Mieście z koncepcji Mantegni skorzystają m.in. artyści tworzący dekoracje ścienne w Villa Farnesina na zamówienie bankiera Agostina Chigi. Poza dziełami Rafaela, szczególną uwagę zwracają tu freski z sypialni przedstawiające sceny z życia Aleksandra Wielkiego, wykonane przez ekscentryka Giovanniego Antonio Bazzi zwanego Sodoma. Na początku lat 60. XVI wieku Paolo Veronese wypełniając ściany palladiańskiej Willi Barbaro w Maser, nadał malarskiej iluzji przestrzennej podporządkowanej architekturze nową jakość.

Trzy osobowości artystyczne, trzech wyjątkowych zleceniodawców i trzy dekoracje z architekturą wyrysowaną według jasno sprecyzowanych, choć wcześniej w sztuce renesansu nie zastosowanych na tak spektakularną skalę, zasad. W tę teatralną scenerię, gdzie barwne postaci z dworów książęcych mierzą się w symbolicznym wymiarze z bohaterami starożytności i alegoriami mitologicznych cnót, a obok patosu pobrzmiewa filuterność, gdzie wykwintne loggie otwierają się na archeologiczny pejzaż i lazur nieba, zostaje zaproszony widz. To tu sztuka i natura odzwierciedlając kosmiczny ład, pogodną, choć niepozbawioną nostalgicznych nut melodią, opiewają trwanie świata i wieczność.

Wykład prowadzi: dr Anna Maria Lepacka,  Uniwersytet w Toruniu

Wstęp wolny, ilość miejsc ograniczona.

Organizator: Muzeum w Gliwicach