XIX wiek to czasy bujnego rozwoju malarstwa na szkle. W zbiorach etnograficznych znajduje się ciekawa kolekcja 45 obrazków na szkle i lustrze, w zdecydowanej większości o tematyce religijnej, pochodzących głównie ze Śląska. Nie ma pewności co do ośrodków malowania na szkle na Górnym Śląsku, jedynie swoistymi cechami wyróżniają się obrazki z Jeleśni i Żywca. W większości pochodziły one z Dolnego Śląska i z ośrodków czeskich. Obrazki na szkle malowano według dość rozpowszechnionych wzorów, stąd trudno dokładnie określić miejsce powstania. Ikonografia postaci pozostawała ta sama, różne ośrodki malarskie stosowały natomiast specyficzne, charakterystyczne dla siebie środki zdobnicze (na przykład kwiaty w górnych narożach, w tym charakterystyczny dla malarstwa dolnośląskiego goździk) oraz detale (różne kolory obrysu postaci: czerń lub brąz, zakończenia kącików oczu kreseczką itp.).

 

W gliwickich zbiorach występują przedstawienia: Chrystus Ukrzyżowany, Matka Boska z Dzieciątkiem, Pieta, Matka Boska Bolesna, Święta Rodzina, Ostatnia Wieczerza, Opatrzność Boża, Oko Opatrzności oraz święci: Barbara, Jadwiga, Katarzyna, Otylia, Rozalia, Antoni, Benedykt, Franciszek, Ignacy, Jan Chrzciciel, Jan Nepomucen, Mikołaj i inne.

 

Osobną grupę tworzą XIX-wieczne obrazki na szkle o tematyce świeckiej pochodzące z głębi Niemiec: dwa przedstawiające sielskie scenki rodzajowe (pary przy łowieniu ryb i na łące przy drzewie) oraz jeden z portretem B. Wilhelma w stroju dworskim.

Ponadto w zbiorach znajduje się kilkanaście obrazków na szkle o tematyce rodzajowej z lat 60. XX wieku autorstwa Marii Lenczewskiej z Bielska-Białej i Ludwika Kubaszczyka z Koniakowa oraz z przedstawieniami świętych patronów z lat 80. XX wieku Stanisława Wyrtla z Zubrzycy Górnej.