Muzealny salon dla Pań: Koleją, wolantem i parowcem. Szlachcianka w podróży

Wydarzenia

Dla wszystkich, Wykłady, Nie przegap!, Coś więcej...

Cykl wykładów: Muzealny salon dla Pań

Prowadzenie: Justyna Domżalska-Mańka, rekonstruktorka historyczna

Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona

Organizator: Muzeum w Gliwicach

Muzealny salon dla Pań: Koleją, wolantem i parowcem. Szlachcianka w podróży

TERMIN sobota, 5 lipca 2025 godz. 11:30

MIEJSCE Willa Caro

Czy w XIX stuleciu można było wyruszyć w świat, mając przy sobie wachlarz, modlitewnik i… tonę konwenansów? Jak wyglądała podróż kobiety z dobrego domu w czasach, gdy bagaż musiał zmieścić i koronkowe rękawiczki, i społeczne oczekiwania?

Podróżowanie kobiet w XIX wieku było nie tylko wyzwaniem logistycznym, ale również kulturowym. W czasach surowych konwenansów tylko pozornie podróż stawała się przestrzenią wolności – w rzeczywistości raczej potwierdzała granice narzucone przez epokę.

„Do podróży w karecie szykowano się godzinami: walizy, kosze, poduszki, suknie. A potem pył, gorąco, trzęsienie – i obowiązkowe odwiedziny u krewnych, których nie zawsze się pragnęło widzieć.”
(List Elizy Orzeszkowej do Marii Konopnickiej, 1889)

Zapraszamy na barwny wykład, który zabierze Was w podróż w czasie – do epoki dorożek, dworców kolejowych pachnących parą i eleganckich towarzyskich salonów... na pokładzie statków parowych.

Podczas wykładu opowiemy o tym:

v Jak przygotowywano się do podróży w 1880 roku?

v Kiedy kobieta mogła samodzielnie podróżować – i z jakim ryzykiem się to wiązało?

v Jakie akcesoria uznawano za absolutnie niezbędne w podróży?

v Jak zmieniały się trasy i cele podróży – od obowiązkowych wizyt u krewnych po wyprawy do modnych uzdrowisk?

„Za czasów wolanta, człowiek miał czas, by poznać każde drzewo. Teraz mija się je, jakby się śniło cudzy sen.”
(List Narcyzy Żmichowskiej do Erazma Żmichowskiego, ok. 1849)

To spotkanie o tym, jak technika zmieniała codzienność i wolność kobiet. Przeanalizujemy, jak nowe środki transportu wpływały na wyobraźnię, obyczaje i tempo życia. Zajrzymy do dzienników, listów i wspomnień szlachcianek, które mimo gorsetów – dosłownych i metaforycznych – miały odwagę ruszyć w drogę.

„Tam, gdzie dawniej płynęła tratwa cicho i wolno, dziś śmiga parowiec z łoskotem i parą. Rzeka już nie śpiewa – ona mówi głosem stali.”
(Fragment z listu do przyjaciółki, Eliza Orzeszkowa, 1892)

Dowiedz się, jak wyglądały podróże szlachcianek w epoce wielkich przemian – od romantycznych przejażdżek wolantem, przez rewolucyjne kolejowe wojaże, aż po długie rejsy na pokładach parowców. Odkryj z nami nieznane oblicze XIX wieku widziane z perspektywy damskiej walizki.

Nowy cykl spotkań w gliwickim Muzeum zachwyci wszystkich, którzy pasjonują się modą, życiem i obyczajami XIX stulecia. Raz w miesiącu, w sobotnie przedpołudnia, zapraszamy do muzealnych wnętrz, gdzie porozmawiamy o życiu naszych prababek i przejrzymy się w ich oczach niczym w patynowanym zwierciadle, pełnym obrazów dawnej codzienności. Spotkania przygotowała i prowadzić będzie Justyna Domżalska-Mańka, która od 19 lat zajmuje się rekonstrukcją historyczną. Celem rekonstrukcji jest przedstawienie przeszłości w atrakcyjny, niekonwencjonalny i zrozumiały sposób. Rekonstruktorzy odtwarzają dawne stroje, broń, technologie oraz minione wydarzenia – bitwy, bale, dawne pikniki, turnieje rycerskie… I również podczas spotkań w ramach „Muzealnego salonu dla Pań” przeszłość znajdzie się przed nami na wyciągnięcie ręki. Prowadząca na każdym spotkaniu wystąpi w stroju nawiązującym do omawianego tematu.

„Naszym cyklem spotkań pragniemy przybliżyć dawne dworskie życie, widziane z perspektywy kobiet – matek, żon, rezydentek, zubożałych szlachcianek, służących i kobiet z czworaków. Zanurzymy się w kufrze pełnym wspomnień o minionym życiu, zajrzymy do salonu i kuchni, przyjrzymy się szlacheckim obyczajom i modzie, wyjedziemy do leczniczych wód, poznamy towarzyskie konwenanse oraz zgłębimy tajemnice buduaru i alkowy” – mówi Justyna Domżalska-Mańka. Wstęp na spotkanie – wolny, liczba miejsc ograniczona. Zapraszamy – także na Instagram prowadzącej, gdzie pisze o podróżach w czasie: https://www.instagram.com/karenina.garden/

Fot. Joanna Czogała

Harmonogram spotkań

Sobota, 8 marca 2025, Willa Caro, godz. 11.30

Wachlarz, lorgnon i balowy karnet. W białym karnawale

Sobota, 12 kwietnia 2025, Willa Caro, godz. 11.30

W sieni, w alkierzu i w pokoju paradnym. Życie w szlacheckim dworze

Sobota, 10 maja 2025, Willa Caro, godz. 11.30

Na werandzie, w buduarze i w ogrodzie zimowym. Dzień z życia szlachcianki

Sobota, 31 maja 2025, Willa Caro, godz. 11.30

Żołnierzyki, serso i lekcje etykiety. Dzieciństwo we dworze

Sobota, 5 lipca 2025, Willa Caro, godz. 11.30

Koleją, wolantem i parowcem. Szlachcianka w podróży

Sobota, 2 sierpnia 2025, Willa Caro, godz. 11.30

Na letnisku, u wód i na górskim szlaku. Ziemiańskie wakacje

Sobota, 6 września 2025, Willa Caro, godz. 11.30

Poznam gładką pannę z posagiem. Umizgi i zaloty w XIX wieku

Sobota, 4 października 2025, Willa Caro, godz. 11.30

Nie tylko dziedziczka. Inne kobiety w ziemiańskim dworze – rezydentki, pokojówki, służące i chłopki

Sobota, 8 listopada 2025, Willa Caro, godz. 11.30

W Wigilię Jędrzeja Świętego ujrzę oblubieńca swego. Rzecz o wróżbach i dworskiej alkowie

Sobota, 6 grudnia 2025, Willa Caro, godz. 11.30

Srebrne kule, szczupak z chrzanem i migdałowy król. Boże Narodzenie w ziemiańskim dworze