„Zdolne to były szelmy te Kossaki” – mówił o tej wyjątkowej rodzinie Tadeusz Boy-Żeleński. Juliusz, Wojciech i Jerzy niewątpliwie przeszli do historii polskiego malarstwa, a ich obrazy ukazujące sceny historyczne, rodzajowe czy eleganckie portrety, od zawsze wzbudzały duże zainteresowanie publiczności. Talent dodawał im wiatru w żagle, ale to silne więzy rodzinne sprawiły, że – mimo wielu przeciwności – pozostali niezniszczalni. Dumni, wolni, niezależni – nic dziwnego, że ich malarską „wizytówką” stały się… konie, które w sposób mistrzowski pokazywali w swoich dziełach. Te piękne zwierzęta staną się naszym przewodnikiem po barwnym malarstwie Kossaków, a także bohaterem warsztatów, podczas których wspólnie wykonamy tzw. hobby horse. Gotowi na artystyczny galop?

 

 

 

Węgiel – czarne złoto – surowiec, którego wydobycie przez długie lata wpływało na krajobraz Śląska, jego gospodarkę, życie codzienne tysięcy ludzi. Wydawałoby się, że był tu od zawsze, ale skąd się tak właściwie wziął? Dawno, dawno temu okolicę, w której mieszkamy, porastał gorący, wilgotny las, w którym żyły wielkie praważki i metrowe krocionogi. Tam wszystko się zaczęło. O tym, co wydarzyło się później, a także o pradawnym lesie i jego mieszkańcach opowiemy podczas zajęć. Będą oni mogli zobaczyć skamieniałości z okresu karbonu, które specjalnie na tę okazję wypożyczymy z Muzeum Geologii Złóż im. Cz. Poborskiego Politechniki Śląskiej. W części warsztatowej czekają na nas kolorowanki przedstawiające karbońskie lasy, które porastały Śląsk przed 300 milionami lat.

 

 

 

Ah, dinozaury... Któż się nimi nie zachwycał – niektórzy tylko za młodu, a inni – całe życie! Te niezwykłe istoty pojawiły się w triasie, czyli w najstarszym okresie ery mezozoicznej, około 237 milionów lat temu. Dinozaury stanowiły dominującą grupę kręgowców lądowych w kolejnym okresie mezozoiku: jurze (około 201 milionów lat temu) przez 135 milionów lat, aż do końca kredy (66 milionów lat temu), kiedy to uderzenie w Ziemię masywnej planetoidy wywołało katastrofalne efekty dla globalnego środowiska, w tym przedłużającą się zimę, uniemożliwiającą fotosyntezę. Doprowadziło to do wyginięcia większości linii dinozaurów, zakończyło mezozoik i rozpoczęło erę  nazywaną kenozoikiem, która trwa do dziś. Potomkowie dinozaurów wciąż są jednak wśród nas. Kto to taki?  Zapis kopalny wskazuje, że w jurze z dinozaurów zaliczanych do teropodów wyewoluowały ptaki, wobec czego przez literaturę przedmiotu wydawaną w XXI wieku uznawane są za grupę dinozaurów.  Przeżywając katastrofę sprzed 66 milionów lat, kolejne pokolenia ptaków doprowadziły  linię dinozaurów aż po czasy współczesne. Co ciekawe, dzisiejsi badacze definiują dinozaury wskazując, że dinozaury z rodzaju triceratopsów, rodzaju saltazaurów oraz wróbel domowy mają… wspólnego przodka. Warto podkreślić, że choć nazwa „dinozaury” oznacza „straszne jaszczurki” albo „straszne gady”, to  dinozaury nie były jaszczurkami, ani nie były z nimi blisko spokrewnione. Reprezentują natomiast oddzielną grupę gadów - oprócz ptaków ich najbliższymi współczesnymi krewniakami są krokodyle. Jednak dinozaury nie miały cech tradycyjnie uznawanych za „gadzie”, jak zmiennocieplność czy poruszanie się na kończynach odwiedzionych na boki. W naszej opowieści o dziejach Śląska sprzed milionów lat dinozaurów nie może zabraknąć. Podczas zajęć przybliżać będziemy ich niezwykle zróżnicowany świat, a także te, które żyły w naszym regionie. Uczestnicy zajęć poznają śląskiego przodka tyranozaura – smoka z Lisowic koło Lublińca oraz silezaura - przodka i bliskiego krewnego dinozaurów, który wraz z innymi przedstawicielami fauny późnego triasu, ok. 235-201 milionów lat temu, żył w miejscu, gdzie dziś znajduje się wieś Krasiejów, oddalona o 25 km od Opola. Wspomnimy też o żyjącym w tym samym miejscu i czasie, co smok z Lisowic, największym znanym obecnie na świecie dicynodoncie, którego szczątki odnalezione zostały w 2018 r.  Discynodonty były pierwszymi powszechnie zamieszkującymi Ziemię lądowymi zwierzętami roślinożernymi. Nie należały do dinozaurów, choć były gadami ssakokształtnymi.  Odkryty w Lisowicach discynodont, nazwany Lisowicia bojani, osiągał masę 9 ton. Podejrzewamy, że bał się go nawet tamtejszy smok… W części warsztatowej uczestnicy zajęć, wykorzystując specjalne szablony, tworzyć będą trójwymiarowe  dinozaury. Jeśli czas pozwoli, wykonamy także małego dinozaura, który wykluwa się z jajka! :)   

 

 

 

Niespełna 2 miliony lat temu klimat na Ziemi zaczął się ochładzać. Rozpoczął się czas, który geolodzy nazywają plejstocenem, ale często mówi się o nim po prostu: epoka lodowcowa. Co się wtedy działo na terenie Śląska? Jakie zwierzęta zamieszkiwały okolicę? Wędrowały tu między innymi mamuty, nosorożce włochate i… renifery! Jeden z mamutów mieszkał na terenie dzisiejszych… Pyskowic. Czy spotkał się kiedyś z nosorożcem włochatym, którego szczątki znaleziono w okolicach jeziora Dzierżno? Czy ci dwaj najwięksi przedstawiciele plejstoceńskiej megafauny musieli uważać na myśliwych, którzy pod koniec epoki lodowcowej zakładali obozowiska nad Kłodnicą? Niewykluczone. O zwierzętach żyjących w epoce lodowcowej na śląsku i łowcach z epoki kamienia opowiemy podczas zajęć. Odwiedzimy też wystawę „Przeszłość powiatu gliwickiego”, by zobaczyć prehistoryczne narzędzia, a także liczące co najmniej 10 tys. lat szczątki mamuta i nosorożca. NA własne oczy przekonamy się, że określanie ich mianem przedstawicieli mega-fauny jest w pełni uzasadnione. W części warsztatowej, inspirując się naskalną twórczością prehistorycznych myśliwych-artystów, będziemy rysować plejstoceńskie zwierzęta.

 

Podczas zajęć przypomnimy opowieści o tych legendarnych istotach – od babilońskiej smoczycy Tiamat po okrutnego Smauga. W smoczym panteonie nie zabraknie Smoka Wawelskiego, smoka Ladona z ogrodu Hesperyd, a także przynoszących szczęście smoków z dalekiej Azji. Mowa będzie również o bohaterach, którym przyszło się ze smokami mierzyć. W części warsztatowej uczestnicy malować będą gipsową plakietę z najsławniejszym z nich – św. Jerzym, będącą repliką żeliwnej ażurowej plakiety z kolekcji Muzeum w Gliwicach. Nie zabraknie na niej oczywiście także smoka.

 

 

 

Kim był baron Münchhausen – mistrz lotów na kuli armatniej, jakim sposobem wydobył się z bagna i w czym pomogła mu turecka fasola? Na i więcej pytań odpowiemy podczas zajęć. W części warsztatowej uczestnicy będą malować gipsową plakietę przedstawiającą postać barona.

 

 

 

Bajkę o Kopciuszku słyszało wielu z was,  ale prawdziwą historię o "Kopciuszku ze śląska" -  już raczej niewielu. Podczas zajęć poznamy niezwykłą historię życia Joanny Gryzik – dziewczynki, która dzięki bukietowi polnych kwiatów i dziecięcej bezpośredniości, stała się… dziedziczką ogromnej fortuny. W części warsztatowej uczestnicy malować będą wybraną gipsową plakietę z wizerunkiem pruskiej księżniczki.